یاندیریلان کیتابلار / صمد وورغون

جللاد! سنین قالاق- قالاق یاندیردیغین کیتابلار
مین کمالین شؤهرتی‌دیر، مین اوره‌یین آرزیسی….
بیز کؤچه‌ریک بو دونیادان، اونلار قالیر یادیگار؛
هر ورقه نقش اولونموش نئچه اینسان دویغوسو،
مین کمالین شؤهرتیدیر، مین اوره‌یین آرزیسی….
×××

ادامه نوشته

بر بالاترین شاخه ی درخت بلبلی آواز برداشت… / فروغ اسدپور

در بزرگ داشت خاطره ی خون بار و باشکوه حکومت ملی یک ساله ی آذربایجان و اهمیت آن
در پاسخ به پرسش اخبار روز در این باره

در باره ی یک تاریخ مطلقا خطرناک

مقدمه:

متن زیر، حاصل شیرجه ­­ای است ناشیانه به ژرفای یک تاریخ بلند، خون­بار، پر از آب چشم، پر از مقاومت و سرکوب­، پر از تجاوز به زنان و کشتار مردم بی­ پناه و بی ­سلاح از سوی ارتش شاهنشاهی، پیچیده و پر فراز و نشیب، به قصد دست­ یافتن به هسته ­ی اصلی آمال و آرمان حکومت ملی یک­ساله ­ی آذربایجان. به دلیل خصلت «شیرجه»ای و برشی که ذهنم زیر تاثیر آن به سر می­ برد، فرایند نوشتار و «تولید» متن به ناگزیر حالتی خیره به برخی نکات خاص و پراهمیت را یافته، و آکنده است از انقطاع درون متنی که شاید اگر فرصتی می­ بود به قوام و کمال در سطح بالاتری دست می­ یافت. به رغم کم داشت­ های متن، تصمیم به انتشار آن گرفتم تا ادای احترام کنم به یادمان رهبران فرقه­ ی دمکرات آذربایجان و هواداران و فداییان آن و در ضمن هلهله کنم خاطره­ ی شکل­ گیری مفهوم «ما مردم» را در آذربایجان. من بنا به ضرورت هستی­ شناسانه و معرفت­ شناسانه، جهان را با چشم های خودم، خویشانم، همه ­ی آن دهقانان و زحمتکشان دستخوش آپارتاید فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و انسان­ های والایی می­ بینم که آمال و آرمان ملی و رهایی­ بخش فرقه را ارج گذاردند، برای آن در حد توان خود ­جنگیدند و پیام پیکار رهایی ­بخش را تا جای ممکن به همه جا ­گستردند. کسانی که بسیاری از آنان امروز درگذشته­ اند و در بین ما نیستند. اما غیاب در یک سطح حتما به معنای غیاب به معنای مطلق کلمه نیست. آن که در یک سطح غایب است در سطح دیگری حاضر است. اما بر من است که پژواک صدای ایشان در این سطح از «حضور» باشم.

ادامه نوشته

تاریخ آذربایجان از پگاه تاریخ تا امروز – 15 امپراتوری خزران - 2 / م. کریمی

خزرها کنفدراسیونی از اقوام ترک‌زبان بودند که در سده ی دوم میلادی در تاریخ ظهور یافته و در قفقاز و آذربایجان اسکان یافته و در اواخر سده ی ششم میلادی یکی از امپراتوری های تاثیرگذار تاریخ را پایه‌گذاری کردند. در این کنفدراسیون اقوام ترک زبان بسیاری حضور دارند از جمله هونها، گؤگ تورکها، آوارها، اوغوزها، سابیرها، قارلوق ها، پچنق ها، کنگرها، و در اواخر حکومتشان بلغارها و ماجغارها. که باید توان تحرک هر یک از این اقوام و آثاری که می توانستند بر آذربایجان بگذارند بررسی کرد.

ادامه نوشته

تاریخ آذربایجان از پگاه تاریخ تا امروز – 14 امپراتوری خزران / م. کریمی

خزرها کنفدراسیونی از اقوام ترک‌زبان و بخشی از خانات ترک­زبان یا همان گؤگ تورکان بودند که در سده ی دوم میلادی در تاریخ ظهور یافته و در قفقاز و بعبارت بهتر در شمال آذربایجان اسکان یافته بودند و در اواخر سده ی ششم میلادی یکی از امپراتوری های تاثیرگذار تاریخ را پایه‌گذاری کردند. دریای خزر نیز امروز بنام آنان خزر نامیده می شود. سرزمین‌ اصلی آنان شمال قفقاز و پایین دست رود ولگا بوده که البته رفته رفته قلمرو خود را تا کرانه های شرقی دریای سیاه توسعه دادند.

ادامه نوشته

دیلیمیزین گؤزه للیک لری و اؤزه للیک لری – 12 /م. کریمی

دیلیمیزین گؤزه للیک لری هر بیر بوجاقدان باخیرسان سا آشیب – داشیر. دیلیمیزین اؤزه للیک لری اونون گؤزه للیک لریندن ساییلیر. ساده دیل ایله دئسک دیلیمیز هم گوجلودور، هم تاریخین درینلیگیندن گلیر و هم ان گؤزل ماتئریاللار دیلیمیزده یارانیب و باشقا سؤزله ادبیاتیمیز دا زنگین دیر. دیلیمیزده اولان 9 سسلی حرفلر، سبب اولور باشقا دیللرده اولان کلمه لری دوزگون تلفظ ائده ک، دیلیمیزده سؤزجوکلری بوللولوغو سبب اولور دانیشقدا دوشونجه لریمیزی و دویغولاریمیزی ایسته دیگیمیز کیمی بیان ائده ک، دیلیمیزده فعل لرین بوللوغو سبب اولور تامام حرکتلری ایضاح ائده بیله ک. دیلیمیزین سس اویغونلوغو سبب اولور دانیشیغیمیز موسیقایی فورما تاپسین. دیلیمیزین قایدا – قانونلاری ائله مکحم و ثابت دیر کی هئچ بیر استثنایا یول وئرمه ییر. دیلیمیزین اؤیرنمه سی ساده دیر چونکی قایدالی بیر دیلدیر. دیلیمیزده دانیشانلارین ساییسی او قدر چوخدور کی دونیا اؤلکه لری نین 18 اؤلکه سینده اؤز دیلیمیزله ایلگی قورماق مومکوندور. هله گؤزه للیک لرینی سایماق بیتمه ییب، دیلیمیز خاص بیر دینامیسمه مالیکدیر، یا دئیه بیله ریک دیلیمیزده یاراتما امکانی چوخدور، دوغورقانلیق دیلیمیزده اساسلی بیر دورومدور.

ادامه نوشته

تاریخ آذربایجان از پگاه تاریخ تا امروز - 13 / م. کریمی

تاریخ گؤگ تورک - 2

با سلام

هفته ی پیش در سری اوتاقهایی که با عنوان تاریخ آذربایجان برگزار می شود در باره تاریخ گؤگ تورک سخن گفتیم. ولی به دلیل اهمیت موضوع و درخواست عزیزانی که موفق به شرکت در این اتاق نشدند و دریافت متن گفتگو نیز با مشکل مواجه بوده لذا خلاصه ای از گفته های هفته ی پیش با مطالب بیشتر در این اتاق تکرار خواهد شد. البته من سعی خواهم کرد از تکرار موضوعات پرهیز کنم و بتوانم مطالب جدیدتری را عنوان نمایم.

ادامه نوشته

تاریخ آذربایجان از پگاه تاریخ تا امروز - 13 / م. کریمی

دانیشیق

۰۸/۰۸/۱۴۰۰

تاریخ گؤگ تورک

وقتی ما از گؤگ تورک و هونها صحبت می کنیم زمانی را در نظر داریم که گؤگ تورکها در آذربایجان حضور دارند و این زمان مصادف است با دوره ی ساسانیان و بویژه زمانی که امپراتوری گؤگ تورک از شمال قفقاز تا تمامی سرزمینهای امروز آذربایجان تا موصل را گرفته است. اما برای شناخت دقیق هونها که به هر حال در تاریخ جهان، تحولات امپراتوری های منطقه نقش بارزی داشته اند. نگاهی به تاریخ هونها داشته باشیم. آنچه هونها را مهم جلوده می دهد وجهه ی جهانی این دولت و مدنیت است. برای این امر اشاره باید کرد که گؤگ ترکها پیش از وارد شده در خاک آذربایجان دارای قدمتی روشن و بسیار قدیمی هستند. در عین حال با مردم بومی آذربایجان نسبت های نزدیکی داشته اند و از نظر زبانی نیز دارای منشاء یکسانی بوده اند. 

ادامه نوشته

کلاب هاوس دا

آذربایجان دموکرات فرقه سی حاقدا علمی کنفرانس

۲۰۲۱  دسامبر 16 - 9  /  ۱۴۰۰  آذر 25 - 18 

تبریز واقتیله 21    ساعات

آذربایجان دموکرات فرقه سی

 

ادامه نوشته

تبریزلی برقی یا خویلو برقی ؟

رضا همراز

آذربایجان ادبیات تاریخینین صحیفه لری نه قدر گئنیش و زنگین اولورسا ، بیر اوقدر ده سن دئنه هله آدی ایتیب باتمیش شاعیریمیز وار کی تاسف له آدلاری ایله اثرلری ادبیات تاریخیمیزه داخیل ائدیلمه میشلر . سئوینج له دئمه لی ییک کی بونلارین بیرسیراسی نین اثرلری بو گون عمومی یا خود شخصی آرشیولرده قورونسالاردا ، مع الاسف بیرسیرالارینین شعرلری ایله باشقا اثرلری آرادان گئدیب یا همان ایتیب - باتمیش یادا بیر سیرا موقع لر ایتیریلیب – باتیریلمیشلار .

ادامه نوشته

دیلیمیزین گؤزه للیک لری و اؤزه للیک لری – 11

م. کریمی

دانیشیق متنی

1/8/1400

تورک دیلی نین فرهنگستانی قورولمالی دیر.

 

     دیلیمیز، تاریخ بویو بوگونکو ایراندا یاشاییب یارادیبدیر. بو دیل اؤزویله مدنیت لر یارادیب، گوتتی لر، هورری لر، آراتتی لر، اورارتولار، ماننالار، مادلار اؤز کوکلرینی بو دیل اساسیندا قوروب و دیلیمیز اؤزونو قورویوب ساخلاییبدی.ر. بو مدنیت لرین اصیل یئری آذربایجان اولموشدور، دیللری بیزیم دیلین کؤکلری ساییلماقدادیر. هله ده ماننالارین، ساکالارین، هورری لرین و گوتتی لرین بینالاری نین فونداسیونو یوردوموزون هر بیر بوجاغیندا قالیر. ماننالاردان قالان کتیبه بوگون بریتیش موزیومدا اولورسا دا، اونون بوگونکو تورک دیلیمیزین سلفی ساییلدیغیندا هامی عالیملر سؤزبیردیرلر. دوکتور منصور رهبری تورک دیللی اولمایاراق بیر انصافلی آخئولوگو دیلچی دیرلر و بو یازیلارین تورک دیلیندن ساییلماغینا اعتراف ائدیرلر.

ادامه نوشته