خواجه احمد دهانی، ۷جی عصر آذربایجان شاعیری

خواجه احمد دهانی ایران تورک‌لری‌نین ان گؤرکملی سیمالاریندان بیری دیر. شاعیر ایلک دفعه سلجوقلو سلطانلاری چاغیندا خراساندان کؤچوب و آنادولویا گئتمیش و سونرا دا سلجوقلو سلطانیندان اجازه آلاراق اؤز آناوطنینه قاییتمیشدیر. دهانی آذربایجان تورک ادبیاتی‌نین شاعیرلریندن تانینیر. بیلیندیگی کیمی، خراسان تورکجه‌سی آذربایجان تورکجه‌سی‌نین بیر دالی تانینیر و تمام خراسان شاعرلری‌نین دیلی آذربایجان دیلی و ادبیاتیندان ساییلیر. خواجه احمد دهانی اسفراینلی حسن اوغلودان سونرا خراسانین ان تانینمیش تورکجه سؤیله‌ین شاعری تانینیر. دهانی غزل شاعری دیر، آنجاق بؤیوک بیر اثری ده سلجولقو سلطانلاری‌نین شاهنامه‌سی‌دیر.

ادامه نوشته

شیخ نصیرالدین ابوالحقایق محمود ابن احمد الخویی (اخی ائورن)

اؤزت:

شیخ نصیرالدین محمود الخوی هیجری ۶-۷-جی عصرلرده طب، سیاست، دین و طریقت کیمی موختلیف ساحه‌لرده و خصوصیله ده قارداش‌لیق (اخوت) طریقتینده موختلیف اثرلری ایله مشهور اولان عالیملردن‌دیر. دؤورون موختلیف صینیفلری و ایشچی‌لرینی تشکیلاتلاندیریر، بیر طرف‌دن ظالیملره قارشی دورموش، دیگر طرفدن ده دؤورون سلطانلارینا اؤلکه‌نی نئجه ایداره ائتمه‌یی، خالقین حاقینا حؤرمت ائتمه‌یی توصیه ائدیردی. او، اینسان جمعیتلری، جمعیتین احتیاجلاری، اینسانلارین مادی و معنوی اینکیشافی حاقیندا حل ائدیجی فیکیرلر ایره‌‌لی سورموش، مترقی فلسفی ایدئیالاری تبلیغ ائتمیشدیر. او، عؤمرونو اؤر خالقینا، دوغما یوردونا حصر ائتمیش، عینی زامان‌دا قالیجی اثرلر یاراداراق گله‌جک نسیللره یول آچمیش عالیم‌دیر. او بو یولدا جانینی فدا ائدیب، ساوادلی اینسانلارا اؤرنک اولوب. اخی ائورن آذربایجان ۵۴۹جو ایلده «ایرانین تورکوستانی آدلانان» خوی شهرینده آنادان اولوب. اخی‌لر دا هیجری ۳-جو عصرده آذربایجان‌دا قورولموش و خصوصیله ۵-جی عصرده اخی فرج زنجانی ایله بیرلیک‌ده چوخلو شؤهرت قازانمیش، آنجاق اخی ائورن تشکیلاتلانما طرزینی دییشه‌رک اونو دؤیوشکن تشکیلاتلار سیرالاریندا یئر وئرمیشدیر. بو مقاله‌ده اونون یارادیجی‌لیغی و حیاتی ایله باغلی بیلیکلر آراشدیریلیر و مومکون قدر فیکیرلرینین بعضی گوشه‌لری گؤسته‌ریلیر.

آچار سؤزلر: ۶-جی عصرده آذربایجان ادبیاتی، اخیان و یا قارداشلار، فتوت و جومردلیک، اخی ائورن.

ادامه نوشته

داش آكُل / صادق هدايت / ترجومه : علیرضا ذیحق

«داش آكل» ايله «كاكا رستم» ين قانلي بيچاق اولدوقلاريني بوتون شيراز اهلي بيليردي. بيرگون داش آكل قديم كي پاتوقي «دوميل» قهوه‌خاناسيندا ديزلري اوسته چؤمبله‌ن اوتورموشدي. بير بيلدير چين قفسي ايسه كي اوزه رينه بير قيرميزي پارچا سالمينشدي يانيندا ايدي و بارماقي نين اوجو ايله ير تيكه بوزو سوكاساسيندا چالخا‌ليردي. بو آندا بيردن كاكارستم يولدان يئتيردي و توخونان بير باخيش لا، داش آكُلا گؤز ديكدي و ألي شاليندا گزه‌ركن گئتدي اوز به اوز سكي‌ده اوتوردي. سونرا اوزونو قهوه‌چي شاگيرده توتوب دئدي‌: « آآآي اوغلان بي‌بي بير چاي گتير گؤروم.» داش آكل معنالي بير باخيش لا قهوه‌چي شاگرده باخدي. او تهركي قورخودان اؤزونو ايتيريب كاكانين سؤزونو سانكي ائشيتمه‌دي. ايستيكان‌لارين بوروش جامدان چيخارار كن سو سطيلينه باسيب سونرا اونلاري بير به بير اهمالجا قورولوردي. حوله‌ني ائله استاكنلارين جانينا چكيردي كه اونلارين قيژها قيژ‌سسي آيدينجاسينا ائشيديليردي. كاكارستم بوسايمامازليق دان غضب‌لندي. يئني‌دن باغيردي: «مه مه مگه كارسان!؟ سه سه سنله‌نم!»

ادامه نوشته

شیخ حسام الدین اینانج

قیسالمیش:

آذربایجان آشیق ادبیاتی، تاریخین درینلیک‌لریندن گلیر. هله بوگونه قدر اسکی آشیقلاریمیز تانینمامیش قالمیش و هله ده تاریخی قایناقلاری لازیمی قدر آراشدیرمامیشیق. یازار چالیشیر فارس قایناقلاریندان آشیق ادبیاتینا و اسکی آشیقلاریمیزا بیر یول آچسین. بیز کئچن مقاله‌میزده آی تگین آدلی سلطان محمود غزنوی‌نین ساراییندا اولان اوزان حاققیندا معلومات وئردیک و بو دؤنه سلجوقلار ساراییندا اولان اوزان – شیخ حسام الدین اینانج حاققیندا سندلری آراشدیرماغی بوینوموزا آلمیشیق. آشیق ادبیاتی‌نین تاریخینه و بیر سیرا اؤنملی قونولارینا دا اؤته‌ری بیر باخیشیمیز اولاجاقدیر. بو مقاله‌ده تاریخی کتابلاری نظردن کئچیرده‌رک «ملک‌نامه» آدلی تاریخی کتابی آختارماغی هدف توتوب و اونون راویسی اولان اینانج‌دان یازاجاغیق.

تکرارلانان سؤزجوکلر: اوزان، قوپوز، آی تکین، شیخ اینانج

قایناق: Dədə Qorqud, Bakı, 2020, No.4

ادامه نوشته

Böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəviyə həsr olunmuş Urmiya konfransına etiraz məktubu

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşları və Nizamişünaslıq şöbəsinin bütün elmi heyəti 2024-cü ilin fevral ayının sonunda İran İslam Respublikasının Urmiya Universitetində “İranın hikmət xəzinəsi - Nizami” adı altında keçirilən üzdəniraq konfransa qarşı öz açıq etirazlarını bildirirlər

ادامه نوشته

اغری قارا - حئکایه / رقیه کبیری

(دونیا تئاتر گونو موناسیبتیله «میرزه‌باغیر حاجی‌زاده»‌نین خاطیره‌سینه تقدیم اولونور)

آجلیقدان قورساغیم دارالیب. یئمه‌یه بیر شئی تاپیم دئیه پاساژدا سوله‌نیرم.۱ آیاقلاریم دالیمجا سورونور. خورشید مئیخاناسینین پیلله‌سینده ایلشمیش کورمیررحیم گؤرمز گؤزویله منی گودن کیمی‌دیر...

ادامه نوشته

آرزولار بیتن دئییل! / کریم گول اندام

ین یئرده قوناق قالسان ،

مین قوناق یولا سالسان

مین دوستونا ال توتوب

مین دوشماندان اؤج آلسان

ان چتین یاریشلاردا ،

كسكين غلبه چالسان

قیزلارینلا فخر ائدیب ،

اوغول دئییب اوجالسان

غیرت ایله یاشاییب

حؤرمت ايله قوجالسان

یئنه ده دویاجاقسان

بوحیاتین سئوداسی

باشیندان اؤتن دئییل

آرزولار بيتن دئییل !...

آردی وار...

ادامه نوشته

دوکتور رضا براهنی‌نی خاطیرلارکن

تانینمیش آذربایجانلی تورک ادبیاتشوناسی، شاعر و یازیچی‌سی دوکتور رضا براهنی، فروردین آیی‌نین بئشینده جومعه گونو سحر ساعاتلاریندا کانادانین تورونتو شهرینده ۸۶ یاشیندا وفات ائتدی(۱۴۰۱). دوکتور براهنی ۱۳۷۰جی ایللرین اورتالاریندا کانادایا کؤچوب و ۳۰ ایلدن آرتیق بو اؤلکه ده یاشادی.

ادامه نوشته

يومورتا!

سن بیر گوجه باخ ،گؤرنه یئره چاتدی یومورتا

گوللو بویانیب ایرانی اویناتدی یومورتا !

اوچ بئش ناخیش اورخون-یئنی سی آلفا بئتی له

پان فارسلارین احوالینی قاتدی یومورتا!

آی قیز سنه کیم سؤيله دي تورك دامغاسي ووردون؟

بير باخ كوروشو ،گؤرنئجه آغلاتدی یومورتا!

قیرخ ایل گوجه نیر دوولتیمیز بومب اوتم لا

بومب اتمي باخ نئجه پارتلاتدی یومورتا !

مین ایل توخودون موفته یالان آلمادی کیمسه

گلدی ماطاحین بیر گئجه ده ساتدی یومورتا!

تورکون گوجو بوز داغی کیمی گیزلیدی کولباش !

گؤردون قابیغین بیر گئجه چاتلاتدی یومورتا !

اورمو -فروردین ۱۴۰۳-نجو ایل

کریم گول اندام

نووروز بایرامی، آذربایجان تورکلرینین قدیم گله‌نه‌یی

اینسانلار مین ایللردیر طبیعت بایرامینی درک ائدیب، طبیعتین شیرین و خوش گونلرینی خصوصی عادتلرله قارشیلاییبلار. بو، تکجه بیر بؤلگه‌ده، اؤلکه‌ده و یا بیر میللت‌ده و خالق‌دا اولماییب و دئییل؛ دونیانین بوتون اینسانلاری طبیعتده‌کی دییشیک‌لیکلری سئویر. شرقی آسییادان غربی آوروپایا، آفریقایا، اوکئانییایا، آمریکایا قدر. آنجاق ایلین اوّلینده‌کی هر بیر اقلیم باشقا اقلیمدن فرقلی‌دیر. شیمال یاریم‌کوره‌سی یوبیلئی یاریم‌کوره‌سینین تام عکسی‌دیر. بورادا یاز باشلاییر، جنوب یاریم‌کوره‌سینده ایسه قیش باشلاییر. اینسانلارین یئر اوزونده یاشادیقلاری ایلک مین‌ایللیکلردن بو یانا بو دییشیک‌لیکلری درک ائتمه‌یی باجارمیش، شیرین گونلری، حتی طبیعتین آغیر گونلرینی بئله قارشیلاماق اوچون عادت و عنعنه‌لر حاضیرلامیشلار. بو گونلردن بیری ده طبیعتین یئنی‌لنمه‌سی، گوللرین، آغاجلارین چیچکله‌نمه‌سی، معین معنادا طبیعتین یاشیللاشماسی و یئنی حیاتین اولماسی‌دیر.

منبع: https://x.com/icvlsh/status/1764435074039112129?s=48&t=Z2Nny-glWfkH-uiR8JTaKQ

ادامه نوشته