اسفند آیی نین ایکیسی یونیسئف طرفیندن"دونیا آنا دیلی گونو" تعیین ائدیلمیش‌دیر.
1952جی ایلده فوروآل آیی‌نین 21نده پاکستان دولتی طرفیندن اوردو دیلی رسمییته تانینماسی و بنگال دیلی‌نین یاساق اولماسیندان اعتراضلار باشلانمیش و بو حرکتده دؤرد اؤیرنجی شهید اولموشدور.
اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو تانینیر. ۱۹۵۲جی ایلده بنگلادش‌ده داکا یونیوئرسیته‌سی‌نین اؤیرنجی‌لری اؤز آنادیللری‌نین رسمیتی اوغروندا ۴ شهید وئردیلر؛ ۱۹۵۶جی ایلده دیللری رسمیت تاپدی؛ آنجاق داها گئج اولموشدو و آردیجا ۱۹۷۱ ایلده بنگلادش پاکستاندان آیریلدی. ۱۹۹۹جی ایلده فوروآلین ۲۱ی / اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو اعلان اولدو و ۱۸۸ اؤلکه او جمله‌دن ایران اونا رای وئردی. بوگونو تبریک دئییب، آنادیلی گونونو بیر فورصت ساییر و آنادیلیمیزین حقلرینی سسلنمه‌لی‌ییک.
اؤزت:
عزّآلدین حسن‌اوغلونون آذربایجان تورکجه‌سینده شعر یازان ایلک شاعر اولدوغو معلومدور. اونونلا باغلی ایلکین معلوماتلار بختیشاه دولتشاه سمرقندی‌نین «تذکره‌الشعرا» آدلی اثریندا یئر توتموشدور. ایندییه کیمی اونون اوچ تورکجه شعری معلوم ایدی. قیپچاق شاعری سیف سرایی‌نین سعدی شیرازی‌نین گولوستان آدلی اثرینی ترجومه ائتدیگینده ترجومه‌نین سونونا علاوه ائتدیگی «آپاردی کؤنلومو بیر خوش قمر اوز، جانفزا دلبر» میصراعسی ایله باشلایان صوفیانه غز‌لی، بیری «مجموعه‌‌النظایر و جامع‌النظایر»ده نشر اولونان «عجب بیلسم منی شیدا قیلان کیم» مصراعسی ایله باشلایان، دیگری ده باربارا فلمینگ طرفیندن مصرده چاپ اولونموش بیر مجموعه‌ده تصادوف ائدیله‌ر‌ک نشر ائتدیریلن «نئجه‌سن گل ای یوزی آغوم بنوم» مصراسییلا باشلایان و عشقی ترنّم ائدن شعرلریدیر.
اقتصاددانان با زبان علمی و محاسباتی دقیق اقتصادی ثابت می‌کنند که اگر قیمت امروز دلار را با تورم ۴۶ ساله در آمریکا و ایران ملاک محاسبه قرار دهیم دلار می‌بایست امروز ۱۴۵۰۰ تومان (چهارده هزار و پانصد تومان) می‌شد. ولی در بازار از ۹۰ تومان هم فراتر رفته است.
چرا چنین شده است؟ اقتصادانان بدرستی اعلان می‌کنند که دلیل اقتصادی برای این فاجعه وجود ندارد و تنها دلیل آن سیاسی است.
تیم فوتبال تراکتور آذربایجان در حقیقت تریبونی است که جنبش مدنی مردم ترک‌زبان ایران را نمایندگی می‌کند. هر هفته در بازی‌های این تیم هزاران تن از مردم در دقیقه ۱۵، نسبت به عدم اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی اعتراض مدنی خود را به نمایش می‌گزارند و شعار «تورک دیلینده مدرسه – اولمالی‌دیر هر کسه» سر می‌دهند.
مرکز گرایان فارس به منظور دستیابی به اهداف غیر انسانی خویش، در جریان بازی دو تیم تراختور و پرسپولیس با سازماندهی قبلی اراذل و اوباش در قالب تماشاگر فوتبال، انسان تورک را آماج رکیک‌ترین فحش‌ها قرار دادند و با سکوت مقامات مسئول مواجه گردیدند.
با بررسی فرهنگ لغت به روز انجمن زبان ترک (TDK) مشخص شده است که در زبان ترکی ۶۱۶ هزار و ۷۶۷ لغت وجود دارد. (ابتدا این تعداد را با ۴۵۰۰۰ مدخل در «فرهنگ معین» -مهمترین فرهنگ لغت فارسی- مقایسه کنید) تعداد لغات خارجی دخیل در زبان ترکی به طور دقیق ۱۴ هزار و ۴۸۳ لغت است که معادل ۲٫۴۳ درصد کل کلمات است. (باز هم مقایسه کنید با ۶۶٪ لغات عربی، ۱۲٪ لغات ترکی و تنها وجود ۱۳۰۰۰ واژه سره فارسی بنا بگفته‌ی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان فارسی)
کلاسیک ادبیاتیمیزین پارلاق اولدولازینین بیریسین داها آرتیق تانییاق
دده عمر روشنی
تاریخ بویو تورک دیلی و ادبیّاتی دوغودان- باتییا قدر یاییلیب و دیللرده دئییلمه‌ده دیر. اسکی زامانلاردان بری اورتا دوغو آدلانان جغرافیادا میلیونلار انسان بو گؤزل دیل و ادبیاتدان یارارلانیب و یارادیبلار. بو دیل بؤیوک سلجوق ایمپراتورلوغوندان بری آنادولودا و آذربایجاندا آرتیق زنگینله‌شیب و بو توپراقلارین خلقی بو دیلده قونوشوب- دانیشیبلار. همین دیل آغ قویونلو حاکملری دؤورونده اؤزللیکله اوزون حسن اوغلو، سلطان یعقوب حکومتینده چوخ اؤنملی و دیَرلی ساییلیب دیر. سلطان یعقوب آنادولودا شاهلیق قوراراق اؤلکه‌نین شاعیرلرین و ادبیات سئونلرینی یازیب - یارادماغا اؤز سارایینا اوخویوب، اونلاری آلیقشلاییب هر یازیلارینا صله وئریب. بو حاکیمین دؤورونده چوخلو ادبی اثرلر یارانیب و بیر سیرا اثرلرده باشقا دیللردن و ادبیّاتلاردان تورک دیلینه ترجمه اولونوب و ائل آراسیندا یاییلیب دیر. سلطان یعقوب ساراییندا اولان کلاسیک شاعیرلریمیزین بیریسی «دده عمر روشنی» دیر کی چوخ احتمالا گؤره (892- 820) هجری ایللری‌نین آراسیندا یاشاییرمیش.
ائلخانلی امپراتورلوغو پوزولماسیلا، خوراساندان آنادولونون باتی طرفینده اولان مدیترانه دنیزینه دک، سیاسی- نظامی بیر بحران هریانی چولقاییر. بالاجا حکومتلر مختلف قبیله‌لرینه آرخالاناراق اؤز وارلیقلارینی قورماغا گؤره بیرله‌شیرلر و گاهدان بیرلیکلره قوووشورلار. تاریخ ضرورتیندن دوغوران سببلره گؤره بؤیوک طایفالار، قبیله‌لر و اتحادیه‌لر گونو گوندن بیرله‌شیب گوجله‌نیرلر و اوبیری یاندان کیجیک و ضعیف اولان طایفا – قبیله‌لر ـ آرادان گئدیر و یاخود بؤیوک ائللر آراسیندا ایتیب – باتیرلار
صفویه و تشیع
چکیده:
دولت قیزیلباشها یا صفویه در تاریخ نقش بسیار پر اهمیتی را ایفا کرده است بطوری که در باره‌ی این سلسله، نظرات متناقض و مختلف فراوان است. برخی این سلسله را سلسله‌ای ایرانی‌تبار می‌دانند و تفرقه بین ترک و فارس می‌اندازند و برخی جنگ سنی-شیعه را از نو زنده سازند. بررسی تاریخ همراه با علایق شخصی و سلایق محدود نمی‌تواند حقایق را روشن کند. جوانب این تاریخ بسیار گسترده و لذا نظرات نیز متفاوت است. می‌بینیم در بررسی‌های مورخان امروزین حقایق تاریخی کتمان شده و سلایق فردی جای حقایق را گرفته است. تشیع واقعی رخ باخته و وسیله‌ای در دست استعمارگران و نیروهای ارتجاعی برای برهم زدن اتحاد مردم شده است تا از جنبش انقلابی مردم جلوگیری به عمل آید. حرکت اخیر مدّاحان در اردبیل و راه‌اندازای سایت چالدران، هدفی جز سیاست تفرقه اندازانه ندارد.
واژگان کلیدی: صفویه، تشیع، خرافات، عثمانی.
قایناق: آذربایجان پست، نمره ۸۶، ژانویه ۲۰۲۵
آذربایجان ادبیاتی، تاریخی و اینجه صنعتی