آنادیلی گونو
آنادیلی گونو
اسفند آیی‌نین ایکیسی یونیسئف طرفیندن"دونیا آنا دیلی گونو" تعیین ائدیلمیشدیر.
1952جی ایلده فوروآل آیی‌نین 21نده پاکستان دولتی طرفیندن اوردو دیلی رسمییته تانینماسی و بنگال دیلینین یاساق اولماسیندان اعتراضلار باشلانمیش و بو حرکتده دؤرد اؤیرنجی شهید اولموشدور.
آنادیلینده تحصیل آلماق حقی، هر بیر اینسانین دوغال حقی‌دیر بو حق دئمک اولار بوتون اینسان حقلری کونوانسیونلاری طرفیندن دوغال حق کیمی تانینیر. بیلدیریلیر کی چوخ میللتلی اؤلکه‌لرده، اوشاقلار مدرسه‌لرده اؤز آنا دیللرینده تحصیل آلماق حقینه مالیکدیرلر
"خانیم "ایرنا بیرووا" یونئسکونون باش کاتیبی آنادیلی حاققیندا بئله دئییر:
دیل، دوشونجه و احساسات بیزیم ان قییمتلی دَیرلریمیزدن‌دیر. کولتورون گلیشمه‌سی، دیالوق و صؤحبتلر دیله حؤرمتدن ایرهلی گلیر. دیل بیر شخصین کیملییی و حتا او شخصین کولتورونون محافظی‌دیر. " آنادیلی هر کسین آنادان اولدوغوندان اعتباراً، اؤیرندیگی دیلدیر.
ایران نئچه دیللی خالقلارین وطنی دیر. وطنیمیزده نئچه – نئچه دیل بیرگه یاشاماقدادیر. یوزایللر بویو مختلف دیللره مالیک اولان ایرانلیلار – 1000 مین سوره سینده – تورکلر بو توپراقلارا سلطانلیق ائدن چاغلاردا - بیر بیریله صمیمیت ده یاشامیش و هئچ بیر سیخینتی - بوغونتو ایله اوز-اوزه گلمه‌میشدیر. تورکلر، اسلامدان سونرا مین ایل ایرانین امپراتورلوغونو دولاندیرمیش و هئچ بیر انسان، دیلینین فرقلی اولدوغو اوچون بیر سیخینتی احساس ائتمه میشدیر آما رضاشاهین ایش اوسته گلمه‌سیله وطنیمیزده تفرقه سالینمیش و اقلیتین دیلی هامیه زورلا قبول ائدیلمیشدیر. ایرانین آدینا پرشییا قویماقلار، انگلیس استعماری ایراندا فارس دیلینی حاکیم ائتمیشدیر. فارس دیلی بوگون ایران خالقلاری نین یوزه اوتوزونو تشکیل ائدیر، آما رسمی دیل تانینیر بیر حالداکی تورک دیلی ملتیمیزین یوزه قیرخینی تشکیل ائدیر بو رسمیلیکدن محروم قالیر. دیل آزادلیغی، تاریخ بویو وطنیمیزین قانونلاریندان ساییلمیشدیر و اسلام دینی دیللرین آزادلیغینا رای وئرمیشدیر. قرآندا دیللرین الوانلیغی تانری‌نین نعمت‌لریندن و تانری‌نین وارلیغینا بؤیوک بیر نشانه تانیتدیریلیر. آما بوگون اؤزلرینی مسلمان بیلن مسئوللار نه قرآنی رعایت ائدیلر و نه ده مینلر شهیدین قانی‌ایله یازیلان آنایاسانین 15 و 19جو اصل‌لرینی اجرا ائتمه‌یه اؤزلرینی مسئول سانیرلار.
آنادیلی انسانین وارلیغینی، شخصیتینی یارادان بیر عنصر و عاملدور. انسانین دوشونجه‌سی و دونیا باخیشی آنادیلی ایله یارانیر. آنادیلی بوگون دونیادا انسانلارین اساسلی و بیرینجی حقلرینی تشکیل ائدیر و آنادیلینی بوغانلار نسل کشی اتهامینا محکوم دورلار. تاسوفلر اولسون کی 100 ایلدیر رضاشاهین ایش اوسته گلمه‌یی ایله دیللر ایراندا یاساق اولموشدور. بیر دیل کی مدرسه‌لرده اوخونماسین، رادیو تئلویزیوندا سسلنمه‌سین، سراسری بیر تریبونو اولماسین یاساق ساییلیر. 40 میلیون تورک دیللی خالقیمیز بوگون آنادیلینین گؤزه للیگیندن و نعمتیندن محروم دورلار.
اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو تانینیر. 1952 جی ایلده بنگلادش ده داکا یونیوئرسیته‌سی‌نین اؤیرنجی‌لری اؤز آنادیللری‌نین رسمیتی اوغروندا 4 شهید وئردیلر و نهایت 1956جی ایلده دیللری رسمیت تاپدی آنجاق داها گئج اولموشدو و آردیجا 1971ایلده بنگلادش پاکستاندان آیریلدی. 1999جی ایلده فوروآلین 21ی اسفند آیی نین ایکیسی دونیالین آنادیلی گونو اعلان اولدو و 188 اؤلکه او جمله دن ایران اونا رای وئردی.
یونسکو هر ایل دیللرین دورومونا گؤره اعلانیه لر وئریر و دونیا دیللرینی آراشدیریب راپوتلار وئریر. بو راپورلارا گؤره ایراندا 8 دیل آرادان گئتمه حالیندادیر. خلج دیلی، قاشقایی دیلی ده بو 8 دیللر آراسیندا گؤرونور. یونسکو اعلان ائتمیشدیر کی هر بیر دیل مدرسه‌لرده اؤیرنمه سیستمینه داخیل اولماسا، رادیو تلویزیوندا وئرلیشلری اولماسا، آرادان گئتمه حالیندا ساییلیر. بئله اولورسا، ایراندا 40 میلیون تورک دیللی خالقین دیلی آرادان گئتمه حالیندادیر.
تورک دیلی نین ایراندا زنگین بیر ادبیاتی واردیر. بو ادبیات او قدر زنگین دیر کی دونیادا تانینیر. فضولی‌نین اثرلری، عمادالدین نسیمی نین غزللری، اوستاد شهریارین حیدربابایا سلامی بوگون 37 اؤلکه‌ده مدرسه لرده اوخونور و 18 مملکتده رسمی صورتده اوخونور، آما اولا بیلر اؤز وطنینده یاساق اولسون؟ مسئوللاریمیز بونا جواب وئرمه‌لی‌دیرلر.
بوگون دونیادا، بوتون انسان سئورلر و بیلگین لر هئچ بیر دیل ایله دوشمان اولامازلار. یونسکو سازمانی آنادیلینین اؤیرنمه سینی بیر تکلیف کیمی دولتلرین بوینوندا بیلیر. تاسوفله دونیادا تکجه بیزیم اؤلکه‌میزده آنادیلی ایله مخالف اولانلار چوخلوق گؤسته‌ریر و بونون دا سببی شوونیست عنصرلرین قدرت تاپماسی‌نین نتیجه‌سی‌دیر. آنایاسامیزدا بو حق بوتون ایرانلیلارا وئریلدیگی حالدا، هئچ کیم آنایاسانین اجرا اولماسینا چالیشیق گؤسترمیر.
اؤلکه میزده تکجه بیر دیلین اؤیرنمه‌سی رسمیت تاپمادا، باشقا ائللره ظلم ساییلیر. بو امر، انسان اؤلدورمه و نسل اؤلدورمکله هئچ بیر فرقی یوخدور. آنجاق بئله بیر دورومو یارادانلار بیلمه‌لی‌دیرلر کی بو دورومدان تکجه فارس دیلی و ادبیاتی زیان گؤره‌جکدیر و ایرانی پارچالاماق معناسیندادیر. ایرانی پارچالایانلار اونلاردیرلار کی ایراندا تکجه بیر دیل – او دا فارس دیلینی بیلیرلر. بونلار بیلمه لیدیرلر کی باشقا دیللر یاساق اولدوقدا، فارس دیلی گونو گوندن ضعیفلهییب اؤلمه‌گه یاخینلاشا بیلر. آما ایرانلی دیللرین آزاد اولماسیلا فارس دیلی ده گوجله‌نیب رغبت قازاناجاق و ایران خالقلاری ال-اله وئریب بیرگه دوشمانلار قارشیندا باشاریلار الده ائده جکلر.
ایراندا تورک دیلی یئرلی و محلی بیر دیل یوخ، بلکه ایرانین باشا باشیندا تورک دیلی عموم‌خالق دیلی‌دیر؛ آذربایجان تورکلری نئچه اوستان، خراساندا، تورکمنلر، قاشاقاییلار، خلج‌لر و قازاقلار دا وطنیمیزده یاشاییرلار. تورک دیلی تاریخ بویو ایرانین وارلیغینی ساخلامیش و ایران توپراقلاری تورک خالقیمیزین قانی ایله بویانیب و وطنیمیز دیری قالیبدیر. وطنیمیزین استقلالی آذربایجانلیلارین و تورکلرین جاندان کئچمه‌لریله اله گلمیشدیر. باشقا خالقلارلا ال-بیر اولوب ایرانی ساخلامیشدیر. بوگون ده ایران بوتون ایرانلی لارین دیر و تورکلر هر زامانکی کیمی ایرانی ساخلایاجاقلار.
جامعه شناسلار، روان شناسلار بئله اینانیرلار کی آنادیلیندن محروم اولان انسانلار، محرومیتی حس ائدیب داها اجتماعی فعالیت لرده قیراغا چکیلرلر. بئله بیر اؤلکه گونو گوندن ایچی بوشالیب و بیر گون تکجه سلاح و نظامی قوّه‌لره آرخالانار و ملت پوزولار. بیر حالداکی دیل آزادلیغی، انسانلارین وارلیغینا دهیر وئرمک و اونلاری بیرلشدیرمکدیر. بئله بیر واحد ملت اؤز سرمایالاریندان موغایات اولوب دوشمنه فرصت وئرمز.
دیلدن بوگون دؤرد تعریف الدهدیر: آنا دیلی، ملّی دیل، رسمی دیل و اورتاق دیل. رسمی دیل بیر قرارداددیر و حاکمیت ارادهسی اوندا واردیر. زمان کئچمهسیله و توپلومون دَییشیلمه‌سیله دهَییشیله بیلر. آنجاق دیل مسالهسینی فرهنگی، معنوی و اجتماعی فضادان سیاسی بیر فضایا گتیرمک، اونو عرشدن فرشه گتیرمک کیمیدیر. او زمان، تنوع، داها تهدید کیمی گؤرونر. ارباب – نؤکرلیک سیستمی یولا دوشر. تأسوفله بوگون ایراندا بئله بیر دورومدا اوز – اوزه گلمیشیک.
دیل بیر وسیلهدیر انسانلار آراسیندا ایلگی قورماق اوچون، آما تکجه وظیفه سی بو دئییلدیر. دیل بیلیم، تاریخ، دب و عنعنه‌لری، دوشونجه‌لری، حکمت و فلسفه‌نی بیریندن باشقاسینا چاتدیرماق وسیلهسیدیر. پس دیل، دوشونجه وسیلهسیدیر. انسانین باشقا حیوانلارا امتیازی، اونون دوشونجهسینین وارلیغیندان آسیلیدیر. دیل اولغون اولدوقجا دا دوشونجه اولغونلاشیر. دیل بیر لوکوموتیودیر کی آردیجا یوزلرجه واگونی چکیر و بو واگونلاردا تاریخ، ادبیات، دبلر و عنعنهلر، فلسفه و باشقا کولتورلری داشییر. آنجاق لوکوموتیو دایاندیقدا بوتون واگونلار دا دایانیز. بیر دیلی دایانماسییلا بیر قاتار بشریتدن دایانیر. هئچ بیر دوشونجهلی انسان بونا راضی اولا بیلمز.
بیلیم دونیاسینین عواملیقلا ایشی یوخ، شرافتله یاشاماق و انسان کیمی داورانیش، علم و منطقله ایلگیلیدیر. نژادپرستی – عرقچیلیک دؤورانی توکهنیب؛ بئله فیکیرلر هله بیزیم اؤلکه‌ده واردیسا، تاریخین آشغالینا قویلانمالیدیرلار.
تورک دیلینین ایراندا یاییلماسینا چوخ قدیم زامانلارا قاییدیر. دیلیمیزین دوشمانلاری، چالیشیرلار تورک دیلینی سلجوقلاردان سونرا گلمه بیر دیل تانیتدیرسینلار. آنجاق میلاددان اؤنجه تورک دیلینین وارلیغی اوچون الده معتبر سندلر وار. شوبهه یوخدور کی هر دیلین اؤزونه محصوص اؤزللیک‌لری و گؤزللیک‌لری وار و هر بیر دیل گؤزلدیر. هر دیل اؤزو اوچون بلکه بشریت اوچون معنوی خزینه‌لری واردیر. دیلیمیز تورکجه دیر و ایراندا مین ایللر تاریخه مالیکدیر. یئنه بونا تأکید ائدیرم کی بیز آذربایجانلیلار آتالاریمیز کیمی همیشه ایرانلی اولدوغوموزا گووه نیب و فارس دیلینی ده سئویریک. آنادیلینی سئوه نه پان تورک دئمک فقط نادان و احمق آداملارین ایشی دیر. ایران تاریخی هخامنشلرله باشلانماییر؛ بلکه 3000 ایل هخامنشدن اؤنجه آذربایجاندا هورری‌لر، گوتتی‌لر، آراتتی‌لر، اورارتولار، ماننالار و مادلار یاشامیشلار و دونیا دیلچی‌لری بونلارین دیلی التصاقی اولدوغونو تصدیق ائتمیشلر. آنجاق اسلام دؤورونده تمام مورخلر، ایران و اؤزللیکله آذربایجانین تورک اولدوغونو مسجل بیلمیشلر. خزرلر اسلام زمانی آذربایجاندا حکومت قورموش و دیللری تورکجه‌دیر و بوگون نوم بیتیک آدلی کتاب اونلاردان بیزه یادگار قالمیشدیر. اسلام و عرب مورخلری او جملهدن طبری، ابن اثیر، ابن کثیر، جاحظ، ابن فضلان، ابن حسّول، ابن خلدون و باشقالاری آذربایجانی تورک یوردو بیلیرلر، آذربایجان خالقینی تورک دیللی بیلمیشلر و تورکلری تایید ائتمیشلر.
ایران دیللری – ایلک باشدا تورک دیلینین سیخینتیسی و آرادان قالدیرماسی، رضاشاه دوروندن باشلادی. پهلوی سارایی انگلیس دستوریله ایراندا تکجه بیر دیل اولسون و حتا ایران پرشیا آدلانماغینی ایرهلی یئریتمک ایسته‌دی. بو حرکت اوچون تئوری لازیم ایدی. محمدعلی فروغی، دولتیله برابر احمد کسروی کیمی ساتقینلاری ایشه چکدیلر تا "آذری زبان باستان آذربایجان" کیمی کتابلاری یازیب "سِر" لقبینی پاداش آلسینلار. همان زماندان مدرسهلر و مکتبلر، مطبوعه‌لر و آردیجا رادیو، وار گوجلریله دیلیمیزی محو ائتمه‌یه دوردولار. بوتون گوج اونلارا تاپشیریلدی، محمود افشار کیمیلر دستک اولدولار. اونلار "بیر دیل، بیر دولت" شعاریله یئنی مودئرن حکومت یاراتماغا چالیشدیلار و دیلیمیزی قیراغا قویدولار. بو یولدا آذربایجان خالقینا توهین، تهمتلرله برابر دوستاق - سورگون ائتمه‌لر ده باشلاندی. بیر طرفدن یالانچی بیر تاریخ بزه‌ییب اونا گوونمک و بیر طرفدن تاریخی تحریف ائدیب تورکلری ازمک شدتلندی. دوزگون دوشونجه‌لیلری ده باسینج آلتیندا ازدیلر.
رضاشاه ایش اوسته گلمکله دیللرین ازیلمه‌سی ایراندا باشلاییر. بو سیاسته تئوری لازیم ایدی. محمدعلی فروغی دولتینی بو اساسدا قورور تا اربابی‌نین تئوری‌لرینی یئرینه یئتیرسین. احمد کسروی "آذری زبان باستان آذربایجان" اثرینی یازیر و اونون آردیندا دایانان شوونیستلر: محمود افشارلار، مستوفیلر، شیخ الاسلامیلار، حمید احمدیلر، علی مرشدی زادلار و باشقالاری تورک دیلینه قارشی چیخیب آرادان آپارماسینا گؤره تورک دیلینی یاساقلاییرلار. کتابلاری یاندیریرلار.
هر حالدا 1324جی ایلین 21 آذرینده خالق آیاغا قالخدی. تامام 30 – 40 ایلین نفرتینی ائشیگه تؤکدو. ملی حکومتینی قوردو و آنادیلینده درس اوخوماغین دادینی وطن اوشاقلارینا داددیردی. همان بیر ایلده تورکجه درس آلان بؤیوک یازیچیلاریمیز وار: رضا براهنی، غلامحسین ساعدی، صمد بهرنگی و باشقالاری. بونلارین یازیلاریندا دا آنادیلینین دادینی تعریفله‌دیکده بوگون بیزیم ده آغزیمیز سولانیر. بس نییه گرک بیزیم اوشاقلار بو نعمتدن محروم قالسینلار؟ هانسی قانون، هانسی کنوانسیون و هانسی بین‌الخالق یاسا بونا ایذین وئریر؟
1324جو ایلین 21آذرینده خالق اؤز ایسته‌یینه چاتدی، آما بو دفعه امپریالیسم – ساغ و سول ایراندا قوردوقلاری دیکتاتورلا ال بیر اولوب، خالق حرکاتینی بوغدولار. 75 ایل بوندان اؤنجه آذربایجان 25000 دن آرتیق قهرمان خالقیمیزی دارا چکیب، قانا بله‌دیلر. نه قدر آزاده انسانلاری – عدالت ایسته‌ین گنج‌لریمیزی سورگون ائتدیلر، نه قدر گنج لری دوستاقلاردا ساخلاییب چوروتمه‌یه چالیشدیلار. بو نفرت، بو زوراکیلیقلار جوابسیز قالابیلمزدی. 1357جی ایلین بهمن آییندا بو روحیه و بو نفرت اویاندی و 2500 ایللیک شاهلیق سیستمی‌نی اودا یاخدی.
آنجاق 1357جی اسلامی انقلابیمیزلا آزادلیق نسیمی اسیر. دیلیمیز دیرچلمه یه باشلاییر. آنجاق 100 مینلر شهیدین قان بهاسییلا یازیلان آنایاسانین دیل حقلرینه عاید اولان اصللر بوگونه قدر هله اجرا اولمامیش و بوندان داها گرگین بیر دوروما دا دوشموشدور. بو دؤنه ایرانشهری تئوروسونو اورتایا آرتان امپریالیسم تور – تؤکونتولری هر بیر فرهنگی – علمی فضانی امنیتی ائتمکله ، آذربایجان خالقی‌نین و باشقا غیرفارس ملیت‌لرین بیرینجی انسان حقلرینی ازمک برنامه‌لری‌نین باش ردیفینده دایانیر.
بوگون علم و قاباقجیل انسانلار، چئشیدلی علملر طریقیله اثبات ائدیر کی آنادیلی هر بیر انسانین ایلکین بشری حاقلارینداندیر، انسانین وارلیغی، دوشونجه‌سی آنادیلیله یارانیر، عصبشناسلار، جامعه‌شناسلار و دیلچیلر آنادیلینین اؤنمینی دوشونوب و اعلان ائدیرلر. نه یازیق کی بئله دوشوننلر ایراندا باسقی آلتیندا سؤزلرینی دئینده دوستاقلارا معروض قالیب و اصلا تورک اولمادیقلاری حالدا دا "پانتورک" آدلانیرلار (؟!).
بیز بونا اینانیریق کی دولت، ملتین حقلرینی حفظ ائتمه‌سه و مخصوصا آنادیللرینه حؤرمت قویماسا، اؤلکهنین بیرلیگینی و تاماملیغینی تهلوکهیه سالیر. آنادیلی انسانین ایلکین حقلریندن ساییلیر و بوگون دونیا دوشونرلری بو حق و حقوقو دانیلماز بیر حق بیلیرلر.
آنادیلی ایله انسانین وارلیغی - شخصیتی تکوین تاپیر - اولغونلاشیر. آنادیلی اولماسا انسانین وارلیغی کامیلله‌شه بیلمز. هر بیر انسان، ایلک باشدا آنادیلینی اساسلی اؤیرنمه‌سه، باشقا دیللری ده اؤیرنمکده چتینلیک‌لرله اوز اوزه گلر. بو سؤزلر گونوموزون روانشناسلاری، عصب شناسلاری و جامعه شناسلارین سؤزودور کی ایللر بویو تحقیقلردن سونرا بو نتیجه‌یه چاتمیشلار و اعلان ائتمیشلر. ایرانیمیزدا اولان تحقیق‌لر ده بونو گؤسته‌ریر.
آنادیلیمیز تورکجه‌نین اؤزونه مخصوص اؤزللیک‌لری و گؤزللیک‌لری واردیر. بو گؤزللیک‌لر و اؤزللیک‌لری تکجه بیزلر دئمه‌ییریک بلکه دونیا بیلگین‌لری، مخصوصا دیلچی ار بو گؤزللیک‌لر قارشیندا باش اگیب و دیلیمیزی بیر معجزه کیمی تانییرلار.
بیزیم دیلیمیزده دونیا بیلگین‌لری‌نین دقتینی اؤزونه چکمیشدیر.
دیل، بیر گونده، بیر ایلده و یاخود نئچه اون ایلده یارانمیش اولان بیر فنومن دئییلدیر، عکسینه ده نئچه اون ایلده اورتادان گئدن دئییلدیر. بوگون مدییالارین ان تاثیرلیگینی نظرده توتاراق رادیو، تلویزیون، مطبوعه‌لر، سینما و مدرسه‌لرین وجودی ایله حتی تورکجه‌میزین یاساق ساییلدیغی بیر زاماندا دیلیمیزی یوخا چیخارا بیلمه‌میشلر و بیلمه‌یه‌جکلر. توپ – توفنگ ایله دیلی نابود ائتمک اولماز، مخصوصا بو زمانداکی دونیادا بوتون دوشونجهلی انسانلار دیللرین آزادلیغینی بشریت ایلک حقوقلاریندان و ایلک ایستکلریندن ساییرلار. بوگون دولت 100 ایل عرضینده دیلی دییشه بیلمه‌میش، سلجوق حکومتی 1000 ایل بوندان قاباق نئجه باجارا بیلردی آت اوسته اسکی مکتب وسیله‌سیله فارس یا آذری دیلینی آرادان آپارا بیلمیشدیر؟! معلومدور بئله بیر حادثه اوز وئرمه‌میش و دیلیمیز همان بوگونکو تورکجه‌ایمیش.
بوگون دیل جهلی آرادان قالدیرما وسیلهسیدیر. دیل ایله دموکراسی یاراتماق اولار. ایکینجی دیلین اؤیرنمه‌سی ده بوگون دونیا ملت‌لرینی اساسلی قونولاریندان دیر. دیللر آراسیندا رقابت‌لر واردیر کی اؤزونه تانیتدیرسین.
بونلارین هامسیندا دیلیمیزین اؤنملی رولو اولا بیلر. ساوادسیزلیغی آرادان قالدیرماق اوچون آنادیلی ان دیرلی وسیلهدیر. بیز اؤز آنادیلیمیز ایله بیر ایلده سادوادسیزلیغی آرادان قالدیرا بیلردیک. تأسوف بورادادیر کی بیزیم دینیمیزین کتابی قرآن دیر. قرآن یعنی اوخومالی. دینیمیز اقرا یعنی اوخو سؤزو ایله باشلانمیشدیر آما نه یازیق کی 40 ایل انقلابدان کئچیر هله ده بیسوادلیق آرادان گئتمه میش. بو دوروم بیر حالدادیر کی کوبادا تکجه 9 آیدا، دال قالمیش موزامبیک ده 4 ایلده بیسوادی ریشه‌سی کسیلدی، السالوادوردا 7 ایل ساندینیست لر حکومته چاتدیقدا ملتین یوزه 70 یئتمیشی دانشگاهی تحصیلات آلدی. آما بیزیم وطنیمیزده هله ده بیسوادلیق‌دان چؤرک یئینلر وار؟!
بیزه دیلیمیزین رسمی اولماغی گرکدیر. دیلیمیزده فرهنگستان لازیمدیر. بونلار، ملی حقوقوموز ساحه‌سینده، اساس ایستکلریمیزدیر.
آنا دیلیمیزین بوگونکو دورومو و تکلیفلریمیز
آنا دیلی، آنا سودو ایله انسانین جانینا گیریب، تکجه اؤلوم ایله جاندان چیخار. انسان آنا دیلینی آنا قارنیندا اولان چاغدان اؤیره‌نیر. علم و عالیملر اثبات ائتمیشلر: انسان آنا قارنیندا اولدوغو زماندان آنانین اورَک دؤیونتولریله آنا دیلینی ده اؤیره‌نیر، آنا هر زمان دانیشیر، هر دیلده فیکر ائدیر اوشاق دا اونو حیس ائدیر. حتا یئدیگی هانسی غذانین تامینی آنا بَیه‌نیرسه، اوشاق دا اونو خوشلاییر. اوشاق بو اؤیزندیکلریله بو دونیایا گلیر. دئمه‌لی، آنا دیلی بیر نوع فطرتله باغلیدیر.
دیل، بیر لوکوموتیودیر کی اؤزو ایله واگونلاری ایرهلی چکیر. بو واگونلارین مختلیف یوکلری وار: بیری فرهنگ، بیری دبلر و عنعنهلر، بیری تاریخ، بیری دوشونجه و فلسفه و . . . هر بیری انسانا باغلی اولان معنویتی داشییر.
دیل بیر وسیلهدیر ایلگی قورماق، دوشونجه‌نی بیریندن باشقاسینا چاتدیرماق وسیلهسیدیر. عئینی حالدا دوشونجه وسیلهسیدیر. انسانین باشقا حیوانلارا امتیازی، اونون دوشونجهسینین وارلیغیندان آسیلیدیر. دیل اولغون اولدوقجا دا دوشونجه اولغونلاشیر. دیل بیر لوکوموتیودیر کی آردیجا یوزلرجه واگونی چکیر و بو واگونلاردا تاریخ، ادبیات، دبلر و عنعنهلر، فلسفه و باشقا کولتورلری داشییر. آنجاق لوکوموتیو دایاندیقدا بوتون واگونلار دا دایانیز. بیر دیلی دایانماسییلا بیر قاتار بشریتدن دایانیر. هئچ بیر دوشونجهلی انسان بونا راضی اولا بیلمز.
کیملیک مساله‌سی ایراندا ائله آغیر بیر سؤز اولوبدور کی هویت‌طلب دئینده سانکی بیر خارقالعاده انسانلا طرفدیرلر. اؤز آنادیلینه محبتی اولان کیمسه‌نی تجزیه‌طلب آدلاییب "پان تورک" بیلیرلر. آنجاق دوزو بودور کی بو گؤرکملی انسانلار انسانین ایلکین حقی اولان آنادیلینه باغلیدیر والسلام. تکجه دیلینی سئویر و دیلیندن یارارلانماغی اؤز انسانی حقی بیلیر: ایستیر آنادیلینده یازیب – اوخوسون. بوگون چوخلو اؤلکه‌لرده نئچه دیللی اولماقلا گؤسترمیشلردیر: بیر اؤلکهنین بیر پارچا اولدوغو دیلین بیر اولدوغوندان آسیلی دئییل، بلکه حقلرینین بیر ساییلماسیندان ایرهلی گلیر. ایراندا اساسن تجزیه‌طلبلر اونلاردیرلار کی فارس دیلیندن باشقا دیللرین یوخ اولماسینا چالیشیرلار.
آنجاق تکلیفلریمیز:
1 – دیلیمیزی بیز قورومالیییق. دیلیمیزی دوزگون اؤیرنمه‌لیییک. تاریخیمیز و ادبیاتیمیزلا تانیش اولمالیییق. پروفسور زهتابی دئمیشکن: تاریخینی بیلمه‌ین بیر ملتی نوخود کیمی هر آشا تؤکرلر.
2 – دیلیمیزه صاحاب چیخمالیییق. بو او دئمک دئییلدیر کی بوگونه قدر صاحاب چیخمامیشیق بلکه بوگون بوینوموزدا داها آرتیق بیر وظیفه واردیر. اوشاقلاریمیزلا تورکجه دانیشماق گرهک، مغازالاریمیزا و شرکتلریمیزه تورک آد قویماقلا شهریمیزی بزیهیک،
3 - شهریمیزده و هر یاندا آنادیلیمیزدن یارارلاناق. دیلیمیزی دوشونمه‌دیکده فارسیجا دانیشاق.
4 - دیلیمیزی علمی سویه‌سینده اؤیره‌نک
5 - دیلیمیزه دایاق دوروب و اونو دستکله‌یک. تورکجه کتابلاری آلیب اوخویاق و کتابلارین تیراژینی 1000دن آرتیراق. کتاب آلماق بیر تکلیفدیر. هر ائوده بیر کتابخانا دوزلتمه‌لیییک. بئله‌لیکله کتابلارین ساتیشی و یازارلاریمیزدان حیمایت ده یولونا دوشر.
6 - اوشاقلاریمیزا تاپشیراق مدرسه‌ده آنادیللریندن یارارلانسینلار و معلملردن تورکجه دانیشیغی ایسته‌سینلر.
7 – بیر – بیریمیزه دایاق دوروب، عالیملریمیزی، یازارلار و شاعیرلریمیزی دستکلهمک بیزه وظیفه‌دیر.
9 - عائیله ایچینده منطقی دانیشیقلاری زورلاندیرماق گرکدیر. ائویمیز، دیلیمیزه آلینماز بیر قالادیر. سون سنگریمیزدیر. اونو دوشمانا وئرمه‌ریک.
هامییا آیدینلاشدیرمالیییق: بیز ایرانلی ییق و فارس دیلی و بوتون دیللری سئویریک. فارس دیلینده آتا - بابالاریمیز مینلرجه شاه‌اثرلر یاراتمیشلار، بیز ده داوام ائده‌جه‌ییک. بیز فارسی دیلیله دوشمن یوخ بلکه دوستوق؛ آنجاق دیلیمیزی سئویریک و سئوه‌جه‌ییک. ایندی اؤزونوزو راضی ائتمک اوچون نه ائدیرسینیز ائدین. بیز واریق و اولاجاییق.
10 – دیلیمیز اوچون رسمی اولماغی، آنا یاسانین 15جی اصلی تمامیله اجرا اولوب بشری حقوقلاریمیزدان بیرینجیسینی ایسته‌ییریک. داها سؤز بسدیر آقالار، عمل وقتیدیر.
11 - سون سؤزوم: اوخوماق، اوخوماق، اوخوماق و نهایتده قلم اله آلیب یازماق.
آذربایجان ادبیاتی، تاریخی و اینجه صنعتی