دانیشیق متنی
م. کریمی
25/05/1401
آزربایجان اقتصادیاتی – 2

آذربایجان اقتصادیاتیندان دانیشماق چوخ اؤنملی و گئنیش بیر قونودور؛ چونکی تاریخ بویو اوزانان بیر قونو اولاراق، آذربایجان اقتصادی کئچن 70 – 80 ایلده پوزولماقدادیر. بوگون ده دوروم بئله دیر و عملا آذربایجانین گلیشمه سی و دونیایلا آددیملاشماسینا مانعه لر یارادان چوخدور. تاسوفله بوگون بو سیاست لره شاهیدیک. آذربایجان و اؤزللیکله تبریز بیر تجاری شهر اولاراق، بیر یوکسک مدنیته لازیم اولان آلت یاپیلار موجوددور. کئچن یوز ایلده بازار، نظمیه، دولت، یوللار، کؤرپولر، کروانسارالار، یاتاق خانالار، و باشقا گرکلی اولان قوروملار موجودوموش، اما گونون گلیشمه سیله گلیشمه ییبدیر. بورادا اکینچی لیک، صنعت و تجارت اوچون ده یاخشی امکانلاری واریمیش و واردیر. کئچن هفته آذربایجان اقتصادینا مقدمه کیمی توخوندوق. آنجاق بوگون چالیشاجاییق بوگونکو دورومونو آچیقلایاق. چوخ اوزاغا گئتمه دن، هامی بیلیر رضاشاه ایش اوسته گلمه دن اؤنجه تبریز ایرانین، بلکه اورتادوغونون بؤیوک شهری و مدنیتینه مالیک اولان بیر بؤلگه تانینیردی. آسیا ایله اوروپا یوللاری بورادا بیرله شیردی؛ تاسوفله بوگون عمدی اولاراق بو یوکسک دورومدان اوزاقلاشماغا معروض قالمادادیر.
دوستلار، بیلیرسینیز کئچن 40 - 50 ایلده اقتصاددان نه لر دانیشیب و نه لر عمل ائدیبلر. اقتصاد آدی گلنده بیر سیراسی اونو حیوان حیاتینا عایید بیلدیلر، بیر سیراسی اقتصاد توحیدی آدییلا باشلاری قاتدیلار، بیر سیراسی جامعه یک طبقه ی توحیدی – اسلامی دئیه رک دانیشدیلار. بانک اسلامی دان آد چکدیلر و نهایت بوگون گؤروروک اختلاس، رشوه، اوغورلوق، رانت بو مملکتین باشینا نه لر گتیریر. هئچ بیر مملکتده بو قدر اوغورلوق، الی ایریلیک گؤرمه میشیک. بونلار ایلک باشدا اقتصاد اسلامی دئینده خمس و زکاتینان مملکتی دولاندیراماغا اینانیردیلار. بوگون بورادا هم مالیات آلینیر و هم خمس و زکات. یئنه ده مملکتین دورومو بودور. بانک اسلامی نین آدی اورتایا گلدی، سونرا اصلا دیللردن حذف ائتدیلر. بللی دیر بوگونون اقتصاد علمی له 1400 ایل بوندان اؤنجه نین فیکیرلریله یاشاماق اولماز. اقتصاد توحیدی و جامعه یک طبقه تاریخه قاریشدی. یارانه ده باشدان دیبه اوغورلوق توکانی و خالقی ساکل ائتمک اوچوندور. دولت دولاندیرماقدا احمقانه بیر ایشدیر. باجاریقسیزلیغی گؤسته ریر. آنجاق جامعه ده عدالت قورماق لازیکدیر. دولتین ایشی عدالت قورماق و اونو ساخلاماقدیر. ایندی بقولی میلیونی و میلیاردی – نجومی حقوق اؤزلرینه گؤتورمکله اینانیرسیز ملته عدالتله توخونارلار؟
البته کی سؤز چوخدور و بیزیم سؤزوموز آذربایجانین بوگونو و صاباحی نین اقتصادی دورمونا فیکیرلشمه دیر. ایلک باشدان بوگونوموزو تانییاق، صاباحیمیزا فیکیرله شک.
آذربایجان اقتصادی دا باشقا قونولار کیمی تامامیلا پوزقون بیر حالدادیر و آمارلاری جمعلشدیرمک گرکدیر. بوگون آذربایجان نئچه تیکه اولموش: آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، قزوین. البته بونلارین آیریلما تاریخلری رضاشاه دؤورونه و محمدرضاشاه دؤورونه ده حصر اولمور، بلکه ائله ایندی ده بو بؤلوشمه لره و آیریلمالاری شاهیدیک.
1316جی ایلدن ایرانی استانلارا بؤلمه باشلانیر. اوندان اؤنجه – قاجار دؤورونده ایران 5 ایالت اولاراق ممالک محروسه آدلانیردی.۱۳۱۶٫۰۸٫۱۶: تقسیم ایران به ۵ استان و ایجاد «استان شمال غرب» در محدوده منطقه آذربایجان، براساس اولین قانون تقسیمات کشوری ایران
ایکی آی بوندان سونرا یئنه ده تقسیمات کشوری باشقا تصمیم توتور:۱۳۱۶٫۱۰٫۱۹: تقسیم ایران به ۱۰ استان و ایجاد استان‌های سوم (آذربایجان شرقی) و چهارم (آذربایجان غربی) براساس اصلاحیه اولین قانون تقسیمات کشوری ایران ۱۳۱۷٫۰۶٫۰۹: تالیش آذربایجان شرقی دن آیریلیب و گیلانا آرتیریلیر.۱۳۲۵٫۰۳٫۲۷: تجمیع استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تحت عنوان «ایالت آذربایجان» تبریز مرکزلییله۱۳۳۷٫۰۸٫۰۳ : تفکیک استان آذربایجان (پس از ۱۲ سال و ۴ ماه و ۶ روز) به دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی ۱۳۳۹٫۰۳٫۲۱: آستارا آذربایجان شرقی دن آییریلیب و گیلانا آرتیریلیر.۱۳۳۹٫۱۰٫۰۲ : تکاب و شاهین دژ آذربایجان شرقی دن آییریلیب آذربایجان غربی اوستونه آرتیریلیر.1344جو ایلده، بوکان آذربایجاندان آیریلیر و کردستانا یاپیشیر.۱۳۷۲٫۰۱٫۲۲: اردبیل استانی یارانیر و استان آذربایجان شرقی دن آیریلیرزنگان استانی قاباقجا خمسه آدلانیردی. قاجار دؤوزونده بو استان آذربایجان ایالتینده ساییلیردی، اما رضاشاه 1316 ایلینده ایکینجی اؤلکه بؤلوشو قانونوندا زنجان آذربایجاندان آییریلیب اراک لا بیرگه بیرینجی استاندان (تهران) ساییلدی. سونرا 1341ده اراک دا استان یکم دن آیریلدی. قزوین ده 1376دا زنگان استانیندان آیریلدی.

سانکی آذربایجان آدی اوستوندن گؤتورولمه لی دیر: بیز دئییردیک آذربایجان شرقی، آذربایجان مرکزی، آذربایجان غربی و زنجان دا قیزیل آذربایجان یا آذربایجان جنوبی اولسون. بونا پان تورکی مارکینی ووردولار. بو آییرمالار هله داوام تاپمادادیر. بو بیر حالدادیر کی اصفهان، کرمان و فارس استانلاری او بؤیوکلوکده اولدوغو حالدا هئچ فیکیر دوغورمور و یا خراسان اوچ استان اولورسا دا خوراسان آدی قالیر، آما آذربایجاندا یوخ. سیاست بئله دیر.
آنجاق آذربایجان جمعیتی اولان هله تورک دن دانیشماییرام یوخسا پانتورک مارکی باشیمیز اوسته حاضیر دایانیب. بو بئش اوستان تمامیله تورک دیللی دیرلر و 1390جی ایلینده آمارینا گؤره 12 میلیونا یاخین جمعیتی وار و کل مساحتی ده 122276 کیلومترمربع دیر. البته جمعیت ده تکجه بوگونکو آذربایجان ساییلان استانلاری نظرده توتدوم یوخسا بیلیرسینیز تهران و کرج ده اولان آذربایجانلی لارین جمعیتی بوندان دا داها چوخدور. آذربایجانلیلار بیر تیکه چؤرک اوچون اؤز آنایوردلارینی بوشلاییب غربتده یئرلرده یاشاماغا و ایشله مه یه مجبور قالمیشلار.
جمعیت باخیمیندان بونو آرتیرمالییام کی 1330جو ایلده ارتش طرفیندن یاییلان آمارا آرخالاناراق تورک دیللی خالقلار تکجه آذربایجاندا ساکین دئییللر بلکه بوتون ایراندا واردیرلار. او جمله دن سینان داش یا بوگون سنندج آدلانان شهرین حومه سینده 82 کند و قصبه تورک دیللی اولدوغو، بوگون هله ده کرمانشاهدا، کرماندا، شیرازدا، و تامام ایراندا جغرافیا آدلاری نین تورکجه اولدوغو بونو ایناندیریرکی بو یئرلر هامیسی تورک دیللی خالقلار اولموشلار. بو اؤزو تاریخی سندلر کیمی جانلی اولاراق الده دیر. یئرآدلاری تاریخدن قالان بیر سندلردیر. تاسوفله دولت بوگون همان رضاشاهین و محمدرضانین ضدانسانی و ضدتورک ایشلرینه داوام وئریر و هله آذربایجانین اؤزونده ده جغرافیا آدلارینی ده ییشمکله تاریخی چئویرمک ایسته ییر. آما ملتیمیز بونا واقیف دیر و آلدانماییر.
آنجاق جمعیت مساله سینه ده بیر باخالیم. بیرینجی سرشماریدا 1335 ده مثلا سراب جمعیتی 130000 نفر ایمیش، بوگون 125000 اولوبدور. یعنی آزالیبدیر. بیر حالدادیر کی مثلا اصفهاندا فریدن شهری نین همان ایلده 3000 جمعیتی واریدی، بوگون 50000نفرلیک بیر جمعیته مالیکدیر. نتیجه: آذربایجاندان کؤچورلر بیر تیکه چؤرک اوچون. یعنی بورا زامانلا آددیملاماییب. بورادا ظولم بیداد ائدیر. هامی آذربایجاندان – اؤز وطنیندن قاچیر. آما فارس بؤلگه لریندن بئله بیر قاچماغا احتیاج یوخدور. اونلار گون به گون امکانلاری چوخالیر و مفته انسانی قوه لری ده جذب ائدیر.


اقتصاد ایشدن یارانیر. نه گؤزل اولاردی بئله اولسایدی! بونلار تکجه کاغاذ اوستونده قالیر. مگر اختلاس، رانت بئله بیر تمیز دورومو تحمل ائدیر؟ اقتصاد بوگون بانک لاردادیر. باخین آذربایجان اولان ظولم لری همین بانک لاردا گؤروروک. دولت مسئوللاری اؤزلری سسه گلیب دئییرلر:
استانلارین بانکی تسهیلاتی برابرسیزلیکله ایره لی گئدیر. دولت مسئولی اؤزو بونا اعتراف ائدیر کی 1400جو ایلین سونوندا بوتون استانلارا 4887 میلیون، آما تکجه تهراندا 1820 میلیون وام وئریلیب.
بو دولت آداملاری نین سؤزودور. بالاجا فیکر ائدنده گؤروروک تهراندا نه خبردیر. اولما بونلارین هامیسی اوغوزلانیر، اختلاس اولور؟ آخی تامام اوغورولار تهراندادیرلار دا! یوه بئله دئییل؟ - بس نیه بو دوغما – اؤگئی لیک لر وار؟ بونو داها آرتیق آراشدیراندا گؤروروک یزد 455 میلیون، سمنان 379 میلیون آما سیستان و بلوچستان 78 میلیون و آذربایجان غربی ده 132 میلیون ایله ردیفله نیرلر. یزد 5 برابر آذربایجان غربی دن چوخ وام صاحیبی اولور. البته بو گئدیش پهلوی دؤوروندن یارانمیش و بوگون همین سیاستلر گئدیر.
رسمی آمالار گؤسته ریر: آذربایجان اکینچی لیک دوروموندان هله ده یوکسک بیر موقعیته مالیک دیر، صنعت باخیمیندان دا ، تامام تضییقاتا باخمایاراق هله اؤز دورومونو حفظ ائده بیلمیشدیر. ملتیمیزده گؤسته ریر کی شرقی آذربایجان ایش گوجو ساییلان انسانی نیرونون یوزده 36 فاییزی صنعتده چالیشیر. بو دوروم هله ده ایران شهرلری آراسیندا بیرینجی دورومدادیر. 1398جی آمارا آرخالاناراق صنایع وزارتخاناسی نین رسمی راپورودور. اوست اوسته آذربایجان تولید ائدن بیر بؤلگه تانینیر و مصرف دن چوخ تولیدی واردیر. بو باخیمدان صادر ائدن بیر بؤلگه دیر.
بوگون آذربایجان دئدیکده شرقی – غربی آذربایجان اوستانلاری، اردبیل، زنجان، قزوین ده نظرده توتولمالی دیر. آنجاق کئچن 100 ایلده آذربایجان تیکه لنمه ده اولموش و آذربایجانلی لار تامام ایرانا داغیلمیشلار. ولی بونو بیلمه لی ییک بو سیاست – آذربایجانلی لارین کؤچمه سینه زمین یاراتماق، گله جکده چتین لیکلر یاراتماق اوچون ایره لی آپاریلمیشدیر.
اقتصادی آراشدیرماق اوچون نئچه قونویو گؤز اؤنونه آلمالی ییق:
اکین چیلیک
صنعت
انسانی قوه لر
بئکارچی لیق
فنی – اوزمانچی و متخصص نیرولار

اقتصاد اوچون هر بیر اؤلکه ده آلت یاپیلارین قورولماسی گرکدیر. آلت یاپیلار عبارتدیرلر: یول (ایستر آسفالت، دمیر یولو، هاوا یوللاری و . . .)، برق، سو تاسیس لری، تلفون، اینترنت، و بونلارین اوزه رینده قورولان کارخانالار، بانکلار، شرکت لر؛ و یوزلرجه ده باشقا واسطه لر گره کیر. بوگون اینترنت و اونون اینسترومنتلری ده بونا آرتیریلیر.
هر بیر قونونو آچیقلامادا یوزلرجه چتین لیکده قالان یئنه آذربایجان دیر. البته بوندان واز کئچیرم کی بو دولت نه تحصصی اولان وار، نه اوخوموش و تحصیل آلمیش آدامی وار و هامیدان اؤنملی اولان نه ده بیر ملی و دوزگون اراده واردیر. اصلینده حتا ایرانی نظرده توتاندا، قونشو اؤلکه لرله توتوشوروب و اوندا نه قدر دال و گئری قالدیغیمیزی گؤروروک. بونلاری گؤرودوکده آدام بو دولتدن ال اوزور. بونلار 43 ایلده گؤسته ریبلر اختلاس، رانت، فساد، رشوه، فحشا، تجاوز و بئله بئله ایشلرده دونیادا هامیدان اؤنده گئدن لردیرلر. باخین اوره ییمیزی نه یه خوش ائده ک: حتا قاری قرآنیمیز او گئده دیر دا. قضاوتین باشیندا طبری لر دایانیر، اؤزلری رشوه آلانلارین لاپ بؤیوگو. بو قدر اختلاسلار کیملر طرفیندن اولموشدور؟ دولتین، مجلیسین و قوه قضائیه نین اؤز ایچینده اولانلار اولموشلار. یوخسا بیر کاپشن اوغورلایانین الینی کسمکله اوغورلوق بیتمز. بوگون ان بؤیوک اوغرولار ایش اوسته دیرلر، گولدن آرتیق دا دئمک اولمور. بو قدر لبنان، عراق، سوریه ده خرج اولانلار ایراندا هزینه اولسایدی، ایراندا فقیر و زیر فقرده اولان اولمازدی. بو جهتدن اوتانمالی بیر دورومدور. آلت یاپیلار دوزلینمه ییب و گئری قالمیش بیر اؤلکه ده یاشاییریق. بو آرادا آذربایجان داها آرتیق سیخینتی و باسقی آلتیندادیر، هامیدان دا آرتیق گئری ساخلانیلمیشدیر.
آذربایجاندا چوخلو صنعتی شهرک لر واردیر. تبریزده هامیدان آرتیق. آما بونلارا اورک خوش ائتمک اولار؟ بیر حالداکی کرخانالار یاتیب، ایشچی لر الی قولتوغوندا ایشسیزدیرلر. مهندس – دوکتورلوک مدرکلری الینده، الی ده قولتوغوندادیر. بعلی تبریزده ایرانین ان اؤنملی کارخانالاری وار، هر بیرینده نئچه اون مین ایشچی ایشله ییر، آما اوزمانلاریمیز ایش اوچون استانی، شهرینی و حتا وطنینی اوروپا و آمریکا اؤلکه لرینی توشلایاراق گئدیر. آذربایجاندا تکجه تبریز شهری دیر کی بیر سیرا کرخانالار واردیر، بونو دا نظرده آلمالی ییق کی 19 جو عصرین سونلاریندا تبریز ایرانین بیرینجی صنعتی شهر اولموشدور ولی بوگون 9جو دورومدادیر. بو دا یعنی تبریزه اؤگئی گؤزویله باخیلیر. دولت سرمایا قویمور هئچ، آلت یاپیلاری یاراتماییر هئچ، یئرلی قوه لری سرمایا یاتیرتماغینا دا میدان وئرمیر؛ اونلارای ایرانین کویر بؤلگه لرینه هدایت ائدیر.

اکینچی لیک
آذربایجان شرقی ده بیر میلیون و ۲۰۰ مین هکتار اکین یئری وار ۲۵۰ مین هکتار جزو سولو و 74 هکتار باغ و قالانی دئیمی دیر. آنجاق بورادان 5 میلیون تن حاصیل اله گلیر. محصولون 14 فاییزی صادر اولور. آذربایجان محصوللاری صادر اولور، آنجاق دولتین برنامه سی دوزگون اولمادیقدا نه قدر محصول اللرده قالیر و جانبی کرخانالار یوخدور. کنسرو، کمپوت دوزلتمه یوخدور، اولاندا دا ائله برنامه سیزلیک واردیر کی کارخانا مجبورا یاتیر. آزادلیق یعنی بو کی معلومات – دیتا شفاف اولا. حبوبات دا بیرینجی یئری قازانمیش، آما کنسرو سازی اولمادیقدا ضرر وئریر.
بوغدا محصولو ان اسکی زامانلاردان آذربایجاندا عمله گلیر. بیر میلیون 200 مین هکتار بوغدا اکیلیر.
من آمار وئرمکدن چکینیرم چونکی ایراندا برنامه نین اولمادیغیندان هر ایل فرقلی دیر. آنجاق ایراندا ان مرغوب و چوخلو محصول آذربایجاندا تولید اولاراق اکینچی ضرر وئریر.
بللی دیر اکین محصولو او زامان یاخشی دیر کی محصول اکینچی نین الینده قایماسین. آرتیغی کرخانالاردا کنسروه و باشقا محصوللارا چئوریلسین. بئله بیر دوروم یوخدور و هر ایل ضررلر چوخالیر. اکین محصولو صنایع غذایی نین موتور محرکی دیر،
بیر اوستانین فرهنگی اوندا اولان تاسیسات ایله تانینار: سینما، کتابخانا، تئاتر، ورزشی سالونلار ساییسیلا او شهرین و بؤلگه نین فرهنکگی دورومو تانینار.

رسمی آمارلار گؤسته ریر کی شرقی آذربایجان، جمعیت باخیمیندان 1401 ایلینده 9جو اوستان یئرینده دایانیر. آما درآمد سرانه دئدیکده 18جی رتبه ده دیر. بئکارچیلیق باره سینده یازاندا بئکار بورادا هر یاندا آزدیر، دلیلی بودور کی غیرتلی دیرلر و بیر تیکه چؤرک اوچون غربته گئدیرلر.
شرقی آذربایجاندا 4342 کارخانا ایشله مکده دیر. 1376 دان سونرا دوزگون آمار وئریلمه ییبدیر. بو نه یی گؤسته ریر؟


در دوران ماننا در محل فعلی زنجان شهری به نام «اکان‌زانیا» یا «اکان‌زانا» وجود داشته‌است بطلمیوس در قرن دوم میلادی از شهری به نام «اگانزانا» نام برده‌است که مطابق با زنجان است.
می‌توان گفت کهن‌ترین شهر استان خرّمدرّه (با قدمت ۸۰۰۰ساله) است.
استان زنجان با ۸۸۳۰۰۰ هکتار اراضی قابل کشاورزی ۴٫۷۷ درصد اراضی کشاورزی کل کشور را دارا بوده و مساحت اراضی آبی کشاورزی استان نیز ۱۶۸۳۹۵ هکتار (۲ درصد اراضی کشور) می‌باشد؛ بنابراین استان زنجان همواره به عنوان قطب کشاورزی در کشور مطرح است.[۳۵]


معدن لر
آذربایجان طبیعتی باشدان باشا نعمت لرله دولودور. هم گؤیلو چمنلی، باغ – باغاتلی بیر بؤلگه دیر؛ هم معدن باخیمیندان خزینه دیر. بورادا اورتادوغونون ان بؤیوک میس معدنی، ان بؤیوک قورغوشوم و روح معدنی، دمیر معدنلری، و چئشیدلی معدن لر واردیر. سایماغا گلمیر. آنجاق مفته ایشچی لر آز حقوق ایله ایشله ییب نفعی کرمانا، یزده، اصفهانا گئدیر. نه اوچون بوگونه قدر آذربایجاندا میس معدنی اولااراق تولید کرخاناسینا مجوز وئریلمه ییر؟
میس معدن لری
ورزقان یا همان سونگون میس معدنی دونیانین ان بؤیوک معدنی ساییلیر. لاپ آزی ایلده 155000 تن معدن ماتریالی استخراج اولور. بو توپراغین عیاری یوزه 52 فاییزدیر. دونیادا بئله غنی معدن یوخدور. ایرانین هر یانینی گزیرسن یوز 5 الی 7دن آرتیق عیار تاپانمیرسان، بورادا 52 دیر. بوندان اولان گلیر، مسئوللاری اؤإز دئدیکلرنه گؤره 50 مین میلیارد ریال دیر. بو پول هارا گئدیر؟ دای ائله اولوبدور کی بیر سیرا یوخلایان مسئوللارین دا سسی چیخیر:
الله وئردی دهقانی دئییر: بو گلیردن آذربایجانین بیر قیران دا سهمی یوخدور. (خبرگزاری فارس)
مجلیس ده اولان ورزقان نماینده سی یالواریر کی آذربایجانا دا بیر توجه ائدین!؟
امام جمعه نین ده سسی چیخیر: مس شرکتی ایشچی لره وئردیگی وعده لری یئرینه یئتیرسین. سوءالستفاده لرین قارشینی آلسین.
نهایتده رئیس جمهور دان شرکت میس آذربایجانی تاسیس ائتمه نی ایسته ییر. گؤرون هارداییق. شرکتین تاسیسی اوچون کمپین قویولور، اما کیمدی عمل ائتسین؟ بیر گونده 3000 امضا توپلانیر. دئیس جمهور گلنه کیمی. اما او دا – رئیس جمهور دا دامنینی ترپه دیر و گئدیر. خبرگزاری فارس یازیر کی نئچه ایلدیر بوتون نماینده لر، مسئوللاری، ولی فقیه نماینده سی بیر دانا شرکتین تاسیسی اوچون اللریندن هئچ بیر زاد گلمیر. 50 میلیارد هر گون کیرمانا گئدیر، آما آذربایجان چئوره سی – محیط زیستی نین آلوده اولماغیندان باشقا آذربایجانا چاتمیر.
روزانه 50 میلیارد تومان سرمایه آذربایجان به کرمان می‌رود
پورمحمدی - آذربایجان‌شرقی نین قاباقمی استانداری دئییر: اقدام ائتمیشیک آما نتیجه گؤرمه میشیک. او دئییر: دولته وئریلن مالیاتدان هئچ بیر شئی آذربایجانا قاییتمیر. یئنه دئییر: گونده 50 میالیارد ورزقاندان کرمانا میس کنسانتره سی گئدینجه آذربایجاندا قالیرسا، بورا بهشته چئوریلر. مس کارخاناسی آذربایجانا وورولورسا ان آزی 5000 نفر مستقیم کارخانا ایشلر. 5000 ده آرتیریلا بیلر. اونون نئچه برابری ده جنبی ایشلر یارانار. بونون یانیندا ورق، کابا دا دوزه لینه بیلر و ایشچی لرین ساییسی اون مینلره چاتار.
گؤروروک تامام پتانسیل لر آذربایجانا موجوددور. بونلار بؤیوک نعمت دیر، آما آذربایجان غارت اولمور؟
داوود بهبودی صنعت معدن و تجارت رئیسی دئییر بیز مس شرکتی نین یارانماسی اوچون الیمیزدن گلن ایشلری گؤردوک اما هر یاندا باغلی قاپیلارلا اوز اوزه گلدیک.
عابدین خرم بوگونکو استاندار دا افاضه فضل ائدیرلر، آما هامیسی الی بوش، انگی دانیشان آداملاردیرلار. هانسی قانوندور بو اجازه نی وئرمیر؟
بو کرمانلی شرکت قراردیر 400 هکتار آغاج اکسین بلکه بؤلگه نین چئوره سی بوندان آرتیق صدمه گؤرمه سین. باشی داشلی استاندار بونو دا کرمانلی شرکتدن ایسته یه بیلمیر.
شرکتین تعهدو وار بیر 500 مگاواتی نیروگاه دوزاتسین. او دا هله یئرده قالمیش. آذربایجانی هارا آپاریرلار؟
ملت اویان! بوگون اویانماسان داها گئجدیر. سو باشدان آشمادادیر!
جالب بوراسی دیر کی بو یاد شرکت آذربایجان اداره لریندن نه قدر خدمات آلیر. اما هئچ بیر هزینه ده وئرمیر. بو آذربایجان شرقی نین مسئوللاری نین دیلیله دیر. آقای داود بهبودی – صمت مدیر کلی دئییر.
محمد کلامی – استانداری نین اقتصادی معاونی دئییر: قراردی بو شرکت بیر سیرا سرمایه گذارلیق ائتسین. اما هله خبر یوخدور.
عزیزلریم، باخین اؤزلری یازیبلار هر تن کنسانتره د1800 دلاردیر. هر ایل 300 مین تن تولید اولور. پس بونون گلیری اولور 000/000/540 دلار. ایندی دلاری 30000 تومن حسابلایین.
((هر تن کنسانتره حداقل ۱ هزار و ۸۰۰ دلار ارزش دارد. سالانه ۳۰۰ هزار تن کنسانتره مس در سونگون تولید می‌شود اما این فرآورده یا راهی هرمزگان می‌شود برای صادرات و یا میهمان کرمان برای تبدیل شدن به مس کاتد است.))
قراریدی بیر اؤزل شهرک وورولا. آما او قدر اوزانیبدیر کی استاندارین دا سسی چیخیر.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی پورمحمد، علی رستمی مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع مس ایران ایلن گؤروشونده ایشچی لرین حقینی ایسته ییر. بونون قورخوسو دا معاند شبکه لرین خبریندن دیر. یعنی حقی وئرمه یین، فقط قویمایین مئدیالار دئسینلر.
بو شهرین حتا فاضلاب شبکه سی یوخدور. ایچمه لی سو تصفیه خاناسی یوخدور. کئچن دولت و ایندیکی دولت ده بیلیرلر بورادا نه کئچیر اما اوزلرینه گتیرمیرلر. ملت! ایسته مه یه نه سود یوخدور. قراریدی 1400جی ایلین بهمن آیی نین 20سینه بو شرکت تاسیس اولسون. ایندی 6 آی کئچیب. دولت فوری، انقلابی – جهادی دا بیر آددیم گؤتورمه ییب. معناسی نه دیر؟
آذربایجانین مجلیسده 19 نماینده سی نین گوجو کرمانین 2 نماینده سینه چاتمیر. بو سؤز خبرگزاری فارس یازیر.

قورقوشوم و روی معدنی
آذربایجانین باشقا معدنی انگوراندا قورقوشوم و روح معدنی دیر. بو معدن اؤز نوبه سینده اورتادوغونون ان بؤیوک معدنی دیر. البته زنگاندا بیر صنعتی شهرک ده وورولوب، اما یئنه ده کنسانتره سی نین یوزده سکسنی یزد، اسفهان و قش و بندرعباسا گئدیر. بورادا دا چئوره نین آلوده اولماسی زنگانا قالیر.
زنگاندا بوگون 8 کرخانا روح صنعتینده ایشلیر. آما رانت او قدردیر کی بیر سیرا کارخانالار ایشله مه ییب رانتلاردان قازانان پولونان مملکتدن ائشیکده یئییب یاتیرلار و زنگاندا بئکارلیق و خالق اؤز باشینا بیراخیلیبدیر.

قیزیل معدن لری
باخین رسمی خبرگزاری لاری یازیر:" معدن طلای اندریان؛ به نام مردم به کام چپاولگران"

بونو ایرنا یازیر. یازیر کی معدن ملی بیر ثروت دیر، آما یئرلی خالق آجیندان سوسوزلوغوندان اؤلور غارت ائدن لر گون به گون کؤکه­لیرلر. بو دردی هارا آپاراق؟
گونده دینامیت و پاتلاییش ماتریاللارییلا داغی سؤکوب تؤکورلر هفته ده نئچه انسان بو حادثه لرده اؤلور، یئنه ده باشقا استانلاردان بورایا گلیب غارته مشغولدورلار. ایرنانین یازیسی دیر. البته مقاله نی و یا راپورتی یازان قانونی ماده لری و حقوقی مساله لری گتیریر و یازیر؛ آنجاق بیلمیرلر مکی آخی هانسی قانوندان دانیشیرسان. مگر هانسی قانون اجرا اولوب بو دا اجرا اولسون؟ چاپا چاپ دیر داداش!
البته بورادا دا مسئوللار – صنعت و معدن رئیس لریندن توتوب استاندار و امام جمعه یه قدر دانیشیرلار. ظاهرده ده ملتدن و یئرلی جماعتدن مودافیعه ائدیرلر. اما من اینماییرام بئله اولسون. اسدالله کشاورز – صنعت و معدن وزیر معاونی ، حجت الاسلام مهدی پورمحمد، امام جمعه ورزقان داشلارین قاچاقیندان دانیشیر، سرهنگ هاشم شعفی، معاون اجتماعی فرمانده انتظامی آذربایجان شرقی ده دانیشیر. آما غارت داوام تاپیر.
مهرانگیز رحمانی بؤلگه نین نماینده سی دالا قالماق ایسته مه ییر.
بورادا بیر نوکته ده وار: لطف ائدین بونلارین وئردیگی آمارا دقت بویورون. قیزیلدان دانیشیریق ها. آمارلاری نئچه مین تن بیری بیریله فرق ائدیر. یعنی نمنه؟ اوغورلوق یوخ؟ رانت یوخ، اختلاس یوخ؟ بونو بیلیریک هر یاندا پول وار اوغورلوق دا وار. کیملر الیله؟ بللی دیر. ایشچی لرین کی نه خبری وار و نه الی. بللی دیر کیملر اوغورلور.
بو شرکتین مدیر عاملی یازیر:
۳۵ میلیون دلار سرمایه گذارای خارجی در معدن طلای «اندریان» انجام شده است
بورانین ذخیره سی 30 میلیون تن دور ایلده 400 مین تن استخراج اولور. عیار نیم گرم در تن. 600 ایشچی ده ایشله ییر.
جالب بیلیرسینیز نه دیر؟ استاندار دئییر:
تاراج در روز روشن، مایه خسران کشور و وهن مسوولان می‌شود
بورادا هم اوغورلوق دار، هم چئوره نین خرابلانماسی و هم ویران قویولماسی. خالقیمیزین – بیت المال داغیلیر، استاندان ائشیکده اولانلارین جیبینه دولور.
نیروی انتظامی نین رئیسی و دادگستری رئیسی ده تکلیفی بوینوندان بئله آچیر:
"تدابیر دقیقی در خصوص پیشگیری از سوء استفاده افراد سودجو از معدن طلای اندریان اندیشیده شود."
("سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم" و "دادگستری کل آذربایجان‌شرقی" همچنین بر لزوم نصب سامانه پایش تصویری آنلاین در معدن طلای اندریان تأکید کرد.)

معدن زرشوران - تکاب
زره‌شوران ایرانین ان بؤیوک قیزیل معدنی دیر. ایلده 3 تن قیزیل شمشی یوره تیر. بو معدنین ان آزی 30 میلیون تن قیزیل داشی واردیر. بو شهر بئکارلیق بیداد ائدیر، آما معدن جهتیندن داها بؤیوک بیر معدنلره مالیک دیر. تکاب معدنی دونیادا شهرتلی دیر. آما اؤز خالقی آج و محروم قالمیشدیر. بو بؤلگه یه چاتان آرسنیک و یا سیانور دور.
حسن همتی مجلیس نماینده سی دفعه لرله مجلیسده دئسه ده سؤزونه باخان کیمدیر؟ مملکت یئ ها یئ دیر، تکابدا تمجه بو معدن یوخ، بلکه 60دان چوخ معدن واردیر، آما خام صورتینده ایرانین مرکزی شهرلرینه گئدیر و نفعی ده اونلارا چاتیر. دولت ده یوخودا دیر و یا اؤزونو یوخویا ووروبدور. مجلیس نماینده سی جالب بیر سؤز ده دئییر: بورادان بیر سیرالار حقوق آلیرلار آما بوگونه قدر آیاقلاری تکابا چاتماییب و بیلمیرلر تکاب هارادادیر.

اورمو گؤلو
اورمو گؤلو بو سیاسلیقلار اوزوندن قوروماقدادیر. بیز دئینده اورمو گؤلونو عمدی اولاراق قورودورلار، سانکی باشیمیز باشقا بیر اؤلکه یه باغلی دیر. ایندی ائشیدیرسینیز کی هیسی کلانتری، 37 ایل ایش باشیندا اولاراق، سسی چیخیر و دولتین خیانت لرینه اشاره ائدیر. او دئییر:
130جی ایللردن اورمو گؤلونون قوروماسینا هشدارلار وئرمیشیک، اما تقریبا تام مسئوللار سطحی باخاراق، بو فاجعه نین یانیندان رد اولموشلار.

عیسی کلانتری رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست دئییر:«اگر اورمو گؤلو قوروسا امنیتی چتین لیک لر قایاغا گله جک. اورمو دیریلمه سه هئچ حکومت داوام گتیره بیلمه یه جک. چونکی میلیونلار انسان بورادان کؤچمه یه کجبور اولاجاقلار و بو سئلین قارشیندا دایانماق اولماز!.»

عیسی کلانتری آرتیریر: اورمو گؤلو قورورارسا تبریز گرک بوشالسین، بوشالما امکانی اولورسا 1000 میایارد هزینه ایستیر".
البته بو آقانین ائشه گی کؤرپودن کئچندن سونرادیر کی دانیشیر. تاسوفله 43 ایلدن تامام مسئوللاریمیز بئله اولموشلار. او هله اوتانمایاراق اورمو گؤلونون معدنیندن ده دانیشیر.
بیز بیلیریک اورمو گؤلو ده یرلی معدن دیر. آما اوندان داها ده یرلی 20 میلیون آذربایجان ملتی دیر. اورمو اولماسا آذربایجان دا یوخدور. دولتین عمدی ایشی دیر یوخسا خطاسی دیر؟ بونا تئزلیکله جواب تاپیب عمل ائتمه لی دیر، یوخسا ملتین سئبی ایله اوز اوزه گله جم. بو سئل 1000 میلیاردینان دا حل اولان دئییلدیر.
بیلیریک اورمو گؤلو ده معدن دیر. بورادا آرتمیا یاشاییر. بو آرتمیا، بالیق، میگو پرورشینده و باشقا ایشلرده لازیم اولان بیر موجوددور. بونون تولیدی ایله آذربایجاندا 20 میلیارد دولار گلیر قازانماق اولار و بیر الی بیر میلیون یاریم دا ایشله یه بیلر. بو بؤیوک بیر خزینه دیر. علی نکویی فرد – "مرکز تحقیقات آرتمیای کشور"ین رئیسی، بو سؤزو دئییر. تاسوفلر بورادادیر کی بوگون یزدده آرتمیا گؤللری دوزلدیب بئجردیرلر. آما اونون اصیل وطنی اولان اورمونو فقر آلتیندا ساخلاییرلار. بونا نه دئمک گرک؟
عليرضا رزم حسيني کرمانین جهاد كشاورزي رئیسی بوباره ده نه لر دئییر. بونلاری ائشیدنده هر آذربایجانلی نین اوره یی اود توتوب یانیر. دولت، نه ائتدیرسن؟ فیکرین هارالاردادیر؟ ملت الیندن دادا گلیب، سئل گلمکده دیر ها!
بوگونلر شوونیست لر بئکار اوتورماییب مختلف روزنامه لرده آذربایجان خالقی نین اصیل اعتراضلارینا تهمت وورماقلا توخونورلار. یازیرلار: اورمو گؤلو قو.روسا دا دوز توزو چیخماز! بونلار شایعه دیر. بونلاری ائله بوگون تبریزه چکیب بیر ساعات بو شهرده قالاراق اؤزو دوشونر کی دوز توزو نئجه اولار. بئله قانماز یازیچیلار دولتین طرفدارلاری اولاراق دولتین غلط ایشلرینی ده تعریفله ییب دولتی ده چتینلیگه سالیرلار. بو آدام یازیسیندا دئییر: اکینچی لیک توسعه تاپیر، اورمو گؤلونون نه فایداسی وار؟ بللی دیر بو آدام اوزاقدا دوروب هئچ بیر معلوماتی طبیعتدن و سویون تاثیریندن بیلمه­یه­رک یول دا گؤسته ریر. تاسوفله دولتین اداره ائدنلر بئله بئله ساوادسیز، قانماز آداملاردیر. آنجاق آذربایجان ملتی اؤز وارلیغینی داوام ائتمک اوچون بو گؤلو جانلاندیراجاق، احیا ائده جک و اؤز وارلیغینی قورویاجاقدیر. ایلک آددیم اولاراق یئرلی اوزمانلارین احیا ستادیندا حضور تاپمالاری دیر. مدنی اعتراضلاری داوام وئرمک، قانونو یوللارلا دولتی دقته چکمکدیر. آنجاق دولتی اویاتماق اساس یولدور.