اذربایجان دایانیش شعری - 12
حبیب فرشباف
شاه دؤورونون یوزلر آذربایجان مبارز شاعیرلری جرگه‌سینده دایانانلارین بیری ده حبیب فرشباف‌دیر. او، ساده بیر معلم اولاراق اوزاق کندلرده ـ اوبالاردا، قارانقولوق کلاسلاردا، بالاجا اوشاقلارین اوره‌کلرینده ایشیق یارادیب، اومود بسله‌ییردیر وگله‌جک اوچون ظولم قارشیندا دایانماغا قهرمانلار تربیت ائدیردی. عینی زاماندا مردانه سسی ایله شاها قارشی هایقیریب، اونون خیانت و جنایت‌لرینی افشا ائدیردی و زمانه‌نین کوراوغلولارینا میدان آچیردی.
حبیب، گنج اولاراق دونیا گؤروشلو، ائل قایغېیسینی چکه‌ن بیر شاعیر کیمی سینه‌سینی قالخان ائتمیش و آذربایجانین بشریته تقدیم اولونان انسان سئوه‌رلیک شعرلرینی یازیردی. حبیب آذربایجان صاندیق ادبیاتینا دگه‌رلی اینجی‌لر یاراتمیشدیر. بونلار او زامان ایشیق اوزو گؤرمه‌گه امکان تاپمامیش، آنجاق دیللرده از بر اولوب، اللرده گزیردی و انقلابدان سونرا بو صاندیقلارین قاپیسی آچیلیب کتابلار ائشیگه چیخدیلار. حبیب دن ایکی کتاب:
1 ـ دان یئری
2 ـ قره‌داغ کندلری
بو صاندیقچادان چیخدی.
حبیب فرشباف انسان سئوه‌ر بیر شاعیر اولاراق خالقیمیزین غم ـ کده‌ر و دردلرینی قورخمازلیقلا شاهین اوزونه هایقیریب و اونا حربه کسیردی. او، خالقینا اوره‌ک وئریب، اومود یارادیردی. اما ظالیم اوره‌ڲینه ده قورخو سالیردی. او، آزادلیق جارچیسی اولاراق، شعرلرینده قهرمانلاری جانلاندیریر و تاریخی ایگیدلری ده دیریلدیردی. شعرلرینده رئال اجتماعی حیاتی، گؤزه‌ل مصرع‌لرله قلمه آلیب و انسان دویغولارینی اینجه خیاللار قانادیلا اوچوشا گتیریر. اوخوجونون اوره‌گینی اوخشاییرسا، ظالیملرین اوره‌گینی بوشالدیب قورخویا سالیردی. اونون شعرلری 1357 ـ 1342 ایللری آراسېندا یارانمیش و دایانیش ادبیاتیمیزین زنگین بیر بوجاغینی اؤزونده احتوا ائدیر.
عشقین زیروه‌سی
عشقین زیروه‌سینه چاتاندا اینسان،
نه سئومکدن قورخار، نه سئویلمکدن.
شخصی خیری شرری آتاندا اینسان،
نه اؤیمکدن قورخار، نه اؤیمه‌مکدن.
ساده‌لیک له اولسا گئچینه‌جه‌گی،
بیر لیوان ایلیق سو اونون ایچه‌گی،
حق اولسا اینسانین آرزی دیله‌گی،
نه سؤیمکدن قورخار، نه سؤیولمکدن.
میندارلا بولاسا دونیانی یاغی،
اینسان سایاق اولسا باتماز آیاغی،
آنا تک ایسته‌سه آنا تورپاغی،
نه دؤیمکدن قورخار، نه دؤیولمکدن.
کمالا یئتنده اینسان بیلیگی،
آتار آغالیغی، نوکرچیلیگی،
خالق عشقیله دولسا، قانی ایلیگی،
نه اؤلمکدن قورخار، نه اؤلدورمکدن.
ائل اوباسیندان اوزاق دوشموش بیر ایشچی‌یه
سن نه‌دنسه بیلیرسن سحرین چاتماسینی،
بیغلی پاپاقلی دوستوم؟
نه قیزاران دان یئری!
نه خوروز بانلاماسی؟
نه قوزو مله‌رتیسی!
نه تندیرین اوستونده جوشان بایدانین سسی!
بس سن نه‌دن بیلیرسن، سحرین آچیلماسین،
بیغلی پاپاقلی دوستوم؟
بلکه ده قیچلارینا توخونان تپیکلریدیر سحرین مژده‌چیسی؟
یانیلمیرام بئله‌دیر.
بئله‌دیر یانیلمیرام.
اوزون ایللر یاغیشی التماسلی باخیشلار بولودلاردان دیلردین،
لاکن ایندی کده‌رین، یاغیشین یاغماسیدیر!
اللرینی یاسدیق ائت هله بیر قده‌رده یات،
قورخما بو بولود دگیل،
تهرانین هاواسیدیر!
تهرانین هاواسیدیر!
یادیندادیر او گونو دیزی‌نین سوموگوندن سس چیخادان پوتونلار،
سنه «پاشو» سؤیله‌دی؟
بو کلمه یاد اولسادا سنه نئجه تانیشدیر!
دونیا گئنیش دیرسه‌ده،
قیچلارین اوزاتماغا سنه بیر یئر تاپیلمیر!
پیاده‌رودا یاتان منیم ایشچی یولداشیم،
اوزاتما قیچلارینی،
اوزاتما قیچلارینی.
تهران ـ 10/3/53
زنجیرلشمیش قوللار
نه گزیرسن مغرور مغرور،
آل بزه‌کلی بو قالی‌نین اوستونده‌سن؟!
ای جانیمی یوران ارباب!
ای قانیمی سوران ارباب!
باشیوی چوخ اوجا توتما،
بیر آنلیقا گؤیلردن ان،
آیاغیوین آلتینداکی بو فرشه ده بیر نظر ائت،
بو ساده‌جه بیر فرش دگیل،
بو عؤمرومون زامان ـ زامان،
ایلمکلره دؤیونلنمیش پارچاسیدیر،
بئله مغرور آیاقلاما!
بو ساده بیر قالی دگیل،
بو، قارانلیق کارخانادا،
حزین ـ حزین نغمه‌لرین،
بیرلیگیندن یارانمیش بیر سنفونییادیر،
بئله اسگیک نظر قیلما!
بو ساده بیر قالی دگیل،
قلم ـ قلم بارماغیملا،
الوان ـ الوان بویالاردان،
یاراتدیغیم تابلودور بو،
اؤز گؤزومون قانی ایله بزه‌میشم!
بو ساده بیر قالی دگیل،
بو گوللرین هر بوتاسین،
گؤزلریمین ایشیغی ایله،
سووارمیشام، بئجرمیشم.
بو ساده بیر قالی دگیل،
بیر غزلدیر، بیر قوشمادیر،
قانیم ایله یازمیشام من.
بو ساده بیر قالی دگیل،
بیر نغمه‌دیر، بیر ماهنی‌دیر،
اینجه ـ اینجه بارماغیملا،
دمیر مضراب قارماغیملا،
ایپک تئللی بیر چنگده،
دردلی ـ دردلی چالمیشام من.
ای دونیانین صنعت سئوه‌ر اینسانلاری،
بو هونرله، بو صنعتله، گؤرون منیم آلدیغیمی!
یاریم قارین چؤره‌ک اوچون،
گئجه ـ گوندوز، پی‌در ائیلمه چالدیغیمی!
هر قابالیم قورتولدوقجا،
اربابلارین ثروتی‌نین رقمینه چوخالیبدیر،
منیم ده کی گؤزلویومون نمره‌سینه،
درد چکمیشم سینه ـ سینه.
داها بسدیر ای اربابلار!
آرشین ـ آرشین، عؤمروموزو ساتدیغینیز!
داها کؤچدو او زامانلار،
باشیمیزی اویوناقلا قاتدیغینیز!
بوندان بئله،
ایشچیلرین، ایلمک ـ ایلمک،
بیر بیرینه دؤیونله‌نیر بیلکلری.
اللریمیز هر بیر رنگدن، هر بویادان،
آغی دا وار، ساری‌سی دا، قره‌سی ده،
بیرلشیرلر بیرجه پارچا قالی کیمی،
یئر اوزونون ایشچیلری،
چونکو بیردیر دیلکلری.
بیز تاریخدن درس آلمیشیق،
داها ایندی تانیمیشیق یولوموزو،
هئچ بیر قدرت آییرانماز،
بیر بیرینه زنجیرلنمیش،
پولاد ـ پولاد قولوموزو.
5/2/58
بیزیم عصرین کور اوغلوسو
«کور اوغلونون وطنی»
نه چنلی بئل داغیدیر،
نه ارض‌روم شه‌هری،
آرازدان خلیجه‌دک اوزانان بیر اؤلکه‌دیر،
سؤیله‌دیگیم بو دیار.
تورپاغی‌نین آلتی‌دا، اوستوده نعمتلی‌دیر.
هر اوووج تورپاغی‌دا،
هر بیر دامجی سویودا،
قیزیلدان قیمتلی‌دیر!
بیر باشیندا قان کیمی، ناری وار، آلماسی وار،
بیر باشیندا بال کیمی، شیره‌لی خورماسی وار.
داغلاریندا قویونلار سورور ـ سورور گؤرونور.
دنیزینده بالیقلار توپا ـ توپا سورونور.
همده دونیا شؤهرتلی،
بوللو خاویاری وار.
اوزاخدان باخان دئییر:
«ـ بو اؤلکه ده یاشایان نئجه ده بختیاردیر،
تورپاغی حاصیل وئره‌ن،
بوللو معدنی واردیر!»
لاکن بو باشینداکی، آجیندان خشیل یئییر!
او بیری باشینداکی،
ـ اوت دادمامیشام ـ دئییر!
اؤزوده، گئچیسی‌ده شلقم ایله گئچینیر!
داغینداکین، قار، کؤلک،
سویوق، شاختا یاندیریر.
دوزونده‌کین، سو سوزلوق،
ایستی، قیزدیرماقیریر.
بونون قیشدا قیزماغا، ایستی بیر اوجاغی یوخ!
اونون ایسه کؤلگه‌لی، سرین بیر بوجاغی یوخ!
ان قیمتلی شئیلری، تکجه قول گوجلریدیر،
بیر گونلوک دیری قالماق قیمتینه ساتیلیر!
غربین تکنیک اوره‌گی،
وطنیمین قانی ایله، ثروتی له دؤیونور،
لاکن یاپبا یاندیریر، کند ده اؤز وطنداشیم!
دوه ایله چیخاریر،« یزد» لی کرخاناچی،
هله‌ده چیگیت یاغین،
یال ـ یاماجلې زمیده، اؤکوزله جوت سوروری،
هله‌ده کورد قارداشیم!
نفتیمیزین قیریندان،
لندنین کوچه‌لری، آسفالت اولوب شیشه تک،
بیزیم کفایت قده‌ر، تورپاق یولوموزدا یوخ!
دونیایا جواب وئره‌ر،
کویرده داغ قالاغی، دمیر معدنلریمیز،
لاکن هله‌ده کی وار،
پالچیق ائو تیکیریک بیز!
آرا بیر شه‌هرلرده،
گؤیلره باش قالدیران بنالاردا گؤروروک!
بودا قریبه دگیل،
بوراخانلار یوردودور،
بو اؤلکه‌یه حؤکم ائدن،
قان ایچن بیر اوردودور!
حسن‌خان، بوخانلارین ان باشلیجا خانی‌دیر،
او اؤزونو دونیایا، هومانیس ده تانیدیر!!
چالیر ـ چالیر اؤلکه‌نین آلتین ـ اوستون حسن خان،
مجلس قوروب اوتورور!
قان ایچدیکجه قودورور!
دوغرودان دا کوراوغلو،
حسن خاندان آیریلماز، ابدی بیر حصّه‌دیر،
بونو خان دا حس ائدیر...
کور اوغلو ائللر اوغلو
یئنه ایواز توتولوب، حسن خان چوخ اؤیونور،
او داها دری سویمور،
ایندی ماشین عصری‌دیر،
الکتریک اوجاغی، جور به جور اسبابی وار،
حسن خان استهزالی قورخودورو ایوازی:
«ـ بئله ایشکنجه‌لره، گؤره‌ک کیمین تابی وار؟»
لاکن ایواز بوسبوتون عذابلارا قاتلاشیر،
سانکی مینلرجه سؤزدن،
تکجه «یوخ» سؤزون بیلیر!
حسن خان عضبیندن،
آلنینین ترین سیلیر.
قیجیردیب دیشلرینی اؤز اؤزونه سؤیله‌ییر:
«ـ نئجه‌ده بو کور اوغلو، یاخامدان ال چکمه‌ییر!
ایندی اووون یاتاغی، تکجه چنلی بئل دگیل،
مین گئدیگی، داغی وار، ایندی کؤپک اوغلونون ...»
دوغرودان دا مکانی هئچ بللی دگیل، اونون!
گاه چیخیر ساوالانا،
گاه الونده دیرمانیر،
بیر اوندا دا گؤرورسن توچالدان سسی گلیر،
نعره‌سی گاه شمالی، گه جنوبی سیلکه‌لیر!
هر کوچه دؤنگه‌سینده نئچه ده دلیسی وار،
وئرگی‌لری گئدیکده دوروب آلماییر اونلار،
اژدها صاندیقلارین بوغازیندان چیخاریر،
گونده نئچه بانک یاریر،
کشیکلر سیلاحلییدیر، تپه‌دن دیرناغاجاق،
دلیلرین ان گوجلو، ان قدرتلی سیلاحی،
اوره‌کلرینده اولان، اینام، ایماندیر آنجاق.
گاهدان اتّفاق دوشور،
کشیکلردن آلدیغی، سیلاح دا کارا گلیر.
لئره‌دن قیمتلی باش
سیزه کیمدن دانیشیم،
قهرمان کور اوغلودان!
ایوازین توتولماسی،
کور اوغلونون قلبینده، اوسته‌لیک بیر یارادیر،
بوندان کده‌رلنسه‌ده،
نه سارسیلیر، نه دورور،
بو ایش انون قلبینده، تکجه نفرت یارادیر!
دالیسیندا بیر شله،
گئجه یئنیر شه‌هره،
یئنه بیر بانک سویولور،
یئنه بیر هیکل آشیر،
قاپیلاردان ائولره سالینان اعلانلاردان،
شهرین وضعی قاریشیر.
نئچه گون، نئچه گئجه،
حسن خان آتدیلاری،
شه‌هری کوچه ـ کوچه،
قاپی ـ قاپی دولاشیر.
نه بیر ایز وار، نه نشان!
قودوروری حسن خان.
ایوازین قان یئرینه،
کؤپوک آخماغا باشلیر،
پاتداق آیاقلارېندان.
اونون یئنه جوابی، همان «یوخ» کلمه‌سیدیر!
ایشه دوشور جارچیلار:
«ـ گؤردوگوز بو شکیلین کیم گتیرسه باشینی،
باشین اون آغیرلیغی، خالیص قیزیل آلاجاق.»
بیرجه کلمه چیخماییر، کیمین آغزیندان آنجاق!
ائلین بوتون باخیشی،
کور اوغلونون شکلی‌نین گیزلی اوزونه گولور،
گؤزلرین سئوینجیندن بو کلمه‌لر تؤکولور:
ـ لئره‌دن قیمتلی باش!
یئنه‌ده کچل حمزه
حمزه اؤزون یئتیریر حسن خانین یانینا:
«ـ خان ساغ اولسون من اونون مکانینی تاپارام
آنجاق امر ائدین منی،
دؤیه ـ دؤیه سالسینلار، ایوازین اُوتاغینا.»
حسن خان فیکره دالیر،
بیر آن سوسدوقدان سونرا،
حمزه‌یه نظر سالیر:
«ـ کلک ائتمک ایسته‌سن،
اتنه سئرچه کیمی، باشینی قوپارارام.»
اوزون توتور کئشیگه:
«ـ بو کچلین ایسته‌گی نه اولسا عمل ائدین»،
سؤیله‌ییر آرام ـ آرام...
حمزه پوزقون پریشان،
دیزی ـ دیزی سورونوب، اؤزون سالیر اوتاغا!
ایواز اونو گؤره‌رکن،
دیک داشلانیر آیاغا.
اونو سورویوب سالیر پتوسونون اوستونه،
پئچ ـ پئچ ایله سوروشور:
«ـ یولداش نه اولموش سنه؟!»
حمزه واییلدایاراق آغلاماغا باشلاییر:
«ـ منی توتوبلار کی سن،
بانکی غارت ائتمیسن!
سنه گلمه‌سین آسان، باخ بیر آیاقلاریما!»
ایواز کؤینه‌گین جیریب،
اهمال ـ اهمال سریییر، اونون یارالارینا.
بیر نئچه گون بو منوال اوندان مغایات اولور،
بیر گون سحر زامانی، حمزه‌نی آپاریرلار،
دانیشیقدان قاییدیب ایوازی قوجاقلاییر!
ظولوم ـ ظولوم آغلاییر:
«ـ سندن نئجه آیریلیم، منیم گؤزه‌ل قارداشیم؟»
«ـ بس گئدیرسن یولداشیم؟
آل بیر آزماز پولوم وار،
آپار لازیمین اولار.»
حمزه باشلاییر یئنه گؤزلرینی سیخماغا:
«ـ منه حددیندن آرتیق، خجالت وئردین آغا!
اگر اؤلمه‌رم قاللام،
سنین قاداوی آللام.
آنجاق ائویزه زادا، بیر سؤزون وار دئ منه.»
ایواز گؤزلرین تیکیر حمزه‌نین گؤزلرینه:
«ـ قولاغ آس سؤزلریمه،
یولداش سنه چوخ مهم، گیزلی تاپشیریغیم وار،
قوی اینسانلیق آدیندان، بو ایش قالسین یادگار.»
بیر پارچا کاغاذ تاپیب، ایواز یازماغا باشلیر:
«ـ کور اوغلو، من یاخشییام، مندن نایران اولما،
بیرجه کلمه ده اولسون، سیر وئرمه‌دیم دوشمانا.
بؤیوک ـ بؤیوک ظفرلر، آرزولاییرام سانا.
منیم قایغیمی چکمه، یاخشی قورو اؤزونو،
اؤپوره‌م اؤز ـ گؤزونو.»
« ـ آل یولداشیم! آل حمزه،
بونو قوینوندا گیزله.
بو عنواندا یازدیغیم یولداشیمی تاپگیلان،
دئنه سنی آپارسین کور اوغلونون یانینا،
بو مکتوبو اونا وئر، قوربان اولوم جانینا.»
حمزه آلیر مکتوبو پالتاریندا گیزله‌ییر،
بیرآز زامان گؤزله‌ییر،
قاراوول چاتیر داها.
حمزه اُوتاقدان چیخیر درین آه چکه ـ چکه،
آستانادا دایانیب،
گئری‌یه باخا ـ باخا، گؤزلریندن یاش تؤکور،
قاراوولون گور سسی، سللولدا جینگیلده‌ییر:
«ـ لنگیمه چیخ باییرا»،
حمزه دوزه‌لیر یولا،
یئنه بیر آچار سسی،
یئنه آجی بیر سکوت.
حمزه گلیب تاپیری ایوازین یولداشینی،
ایوازین تاپشیریغین، آستا سؤیله‌ییر اونا...
حمزه‌نی آپاریرلار کور اوغلونون یانینا،
کور اوغلونو گؤره‌رکن،
حمزه اؤزون دؤشه‌ییر، اونون آیاقلارینا.
کور اوغلو قالخیراراق،
قولون سالیب بوینونا، سوروشورو آدینی،
ائشیدنده حمزه‌دیر،
نه ایسه خاطیرلاییب کور اوغلو گولومسه‌ییر،
نگاردا، کور اوغلونا باخیب دوداغی قاچیر.
ایکی اللی اوزادیب حمزه مکتوبو وئریر.
ایوازېن مکتوبوندان کوراوغلو دولوخسونور،
حمزه گؤرمه‌سین دئیه، یانا توتوب باشینی،
سیلیر گؤزو یاشینی.
حمزه قالخیب آیاغا،
رخصت آلیر گئتماغا،
حمزه آیریلیب گئدیر...
کور اوغلو ائله بو آن درین خیالا دالیر،
نگار بو پوزقولوغون علّتین خبر آلیر:
«ـ نگار! حمزه گؤزومه چوخ شبهه‌لی گؤرونور»،
ایوازین مکتوبون دوباره آچیر.
«ـ یوخ همان هماندیر، اونون یازیسی،
اونون باشلاماسی، هم قورتارماسی.»
لاکن بو حمزه‌یه هئچ اینانمیرلار،
احتیاط ایشلری یئرینه یئتیر...
قیزقین صحبتلرده دوشور آرایا،
نهایت گئجه‌دن چوخ زامان گئچیر.
نگار کور اوغلونا مصلحت وئریر:
«ـ یولداش سن بیر اوزان، یورقونسان» دئییر.
کور اوغلو اللرین یاسدیق ائله‌ییب،
پتونون اوستونده اوزانیر یاتیر،
بیر قارما ـ قاریشیق یوخویا باتیر...
خالقین قدرتی
نگار بئلده کمر، الده آفتامات،
ایگید یولداشی‌نین کئشیگینده‌دیر.
گاه قولاق یاتیریر سس‌سیزلیگه او،
گاهدان دؤره ـ بره بیر گؤز گزدیریر،
دان یئری تازاجا آغاران زامان،
نگارین گؤزونه غفلتاً بو آن،
دؤنگه ده شؤبهه‌لی کؤلگه ساتاشېر!
سس‌سیزجه قاییدیب گیریر ایچری،
ایگید یولداشینا اهمال یاناشیر...
کور اوغلو داشلانیب دورور یوخودان،
قاپیر آفتاماتی باشیینین آلتدان.
سوروشور سس‌سیزجه قاپییا ساری:
«ـ دوشمنی غافلگیر ائیله‌ییم باری.
باشین اوزاداراق باییرا بیردن،
دوشمن آتش آچیر هر بیر طرفدن،
بو اوزون گئجه‌نین سس‌سیزلیگینی،
پوزور گولَله‌لرین خارهاخار سسی،
دوشمنی سالیرلار یامان بیر حالا.
دوشمنین قاچانی، اؤله‌نی چوخدور،
قالانی گیزله‌نیب بیری‌ده یوخدور!
کور اوغلو نگارا اوز توتور بو آن:
«ـ نگارا! من یارالاییام، سن چیخ آرادان».
نگارین بو سؤزدن بره‌لیر گؤزو،
قاچماغا باشلاییر دوشمنه سارې،
آفتامات الینده ائله تک اؤزو،
کور اوغلو یاپیشیب چکیر گئری‌یه،
«ـ نگار مندن سنه امردیر» دئیه،
نگار کور اوغلونا یالواریر:
«ـ بس سن؟!
تک قالیب بورادا نه ائده‌جکسن؟»
جواب قایتاریری کور اوغلو اونا:
«ـ قیچیمدان دگیبدیر، نایران اولما.
باخ بو طرفدن گئت، داها یوبانما.
من ووروشمالییام سون گوللمه‌دک،
قوی گونش دوغاندا بیرده گؤروشک»،
نگار هیجانلا یاناشیر اونا،
بیر لحظه ساریلیر اونون بوینونا،
کور اوغلو نگاری باسیب کؤکسونه،
دؤره‌یه گؤز قویور، او دؤنه ـ دؤنه.
بیر بو مبادا آتیر قاریشیر آرا،
بو سون فرصت اولور داها نگارا،
کور اوغلو اؤزوده بیلمه‌ییر هاچان،
قهرمان یولداشی چیخیر آرادان.
دوشمن دوباره‌دن باشلیر آتشی،
کور اوغلو دایانیب سنگرده بو آن،
دوشمنین لش اوسته، قالانیر لشی،
ار یالقیز، دوشمنلر سایسیز، حسابسیز،
نهایت توکه‌نیر اونون گولَله‌سی،
دۆشمن دؤرد طرفدن چمبره وورور،
اونا یاناشماغا هامیسی قورخور.
بیر تور گتیریرلر، تورو آتیرلار،
یارالی شیر کیمی اونو توتورلار.
بیر نئچه نفری دوشه‌راق یولا،
نه گوجو وار وئریب قیچلارا، قولا،
موشدولوق آپاریر چاپاراق خانا،
حسن خان سئوینجک چیخیر ایوانا:
«ـ انعاملار بخش اولسون بو آتدیلارا،
کور اوغلو چکیلسین مئیداندا دارا..».
حسن خان مئیداندا دایانیب حاللی،
اللری بئلینده، گؤزلری قانلی،
گؤرنده قورولموش دار آغاجینی،
جلادا بخش ائدیر قیزیل تاجینی.
کور اوغلو اللری، آیاغی باغلی،
اوز ـ گؤزو یارالې، سینه‌سی داغلی،
شهرین مئیدانیندا باغیریر یئنه،
حق دئیه، حقیقت چاغیریر یئنه.
گونش‌دن یئرینده چوخ احتشاملا،
چیخیر ظولماتلاری هئی یارا ـ یارا.
شهرین مئیدانیندا ائله بو ساعات،
قهرمان کور اوغلو چکیلیر دارا.
شهرین هر یئرینده چیراقلار یانیر،
لئره‌لر بخش اولور، شراب پایلانیر،
خانا یالتاقلانیب، تعریفلیر هامی!
حسن خان اؤیونوب قالدیریر جامی:
«ـ دۆشمنیم محو اولدو شوکور آللاها،
بوندان بئله راحات یاشاریق داها.»
چالیر چالقیچیلار، رقص ائدیر قیزلار،
سالونو تیتره‌دیر گولوش سسلری.
بو زامان، اوز ـ گؤزو قانلی بیر کشیک،
چیغیرا ـ چیغیرا گیریر ایچری:
«ـ خان قوربان اولوم سنه،
قولاق آس منه،
دلیلر یئنه‌ده بانگی سویدولار،
سیلاحیمی آلیب، منی دؤیدولر.
سئل کیمی جماعات تؤکولوب گلیر،
ایندیجه چاتارلار، قیلین بیر تدبیر.»
خانین تیتره‌مگه باشلاییر دیزی،
اؤلو صفتی تک سارالیر اوزو،
دیلی توتار ـ توتماز چیغیریر برتدن:
«ـ آخماق باشچیلارین گؤرمه‌دین بس سن؟!»
«ـ خان دؤنوم باشینا، کور اوغلو، نگار،
سایسیز ـ حسابسیز دلیلری وار.»
خان سریلیر یئره بو آن غش ائدیر،
کور اوغلو آدیندان، او حالدان گئدیر!
غضبلی سئل گلیب سارایا چاتیر،
ده‌لی نعره‌سیندن قولاقلار باتیر.
خالقین پولاد الی یاریر زندانی،
چیخاریر ایوازی مینلر اینسانی.
خالقین غضبیندن تیتره‌ییر سارای،
هر یاندان اوجالیر عرشه های ـ هارای:
«ـ داغیدین یولداشلار ظولمون بساطین،
ازین ظالیملاری تورپاغا قاتین.
داغیدین قالماسین نه شاهلیق، نه تاج،
قالماسین نه یوخسول نه‌ده کی محتاج.
داغیدین آغالار ـ قوللار دونیاسین،
قوراق آزادلیغین، عدلین بناسین.
قیش ـ 1355
آذربایجان ادبیاتی، تاریخی و اینجه صنعتی