24

علی کریمی

   علی کریمی گؤزل شعرلریله تایسیز دیلی ایله زنگانین چاغداش شعرینده اؤزل بیر یئر توتور. کریمی غزل شاعیری دیر. آنجاق گون کئچدیکجه آیلار – ایللر گلدیکجه شعرین یئنی قالیبلرینی ده منیمسه ­ییر. غزلدن قوشمایا کئچیر، قوشمانی غزللندیریر. ایکی شعر دفترینی گؤرموشوک: دیوار پنجره ­لر / کسمه یولدور بو شهر.

   کریمی­ نین ایلک شعر دفترینده یئنی­لیک­لر و درین معنالار گؤز اؤنونده جانلانیر. اونون آخیجی غزللری و تازا مضمونلار تامام اوخوجولاری اؤزونه چکیردی. بو دفترین ایلک غزلی ده بودور:

بو گلن کیمدی کی باشدان – باشا ریحان گئیینیب؟

گؤر نئجه توز قوپاریب، مه­یه توفان گئیینیب!

دویدوروبدور روحونون هئیکلینه ماهنی­لاری

هانسی ائلدن­دی گؤره­ن، بیر بئله دیوان گئیینیب.

آزجا یولدان چکیلین بیر گؤروم . . . ه! آشنا دئییل

گلیشیندن دئیه­سن تانری­دی، انسان گئیینیب

اؤزودور من تانیرام، تانری­دی دا!آما حاییف

سور – سوموکدن، دری­دن اینینه زندان گئیینیب. . .

   کریمی یئنی بیان و یئنی دانیشیق ایله گلدیگی اوچون اوخوجولار یانیندا قارشیلاندی و تام دقت­لری اؤزونه چکدی و حقلی اولاراق آلقیشلاندی. قاباقجا هئچ شاعیرین دیلینده بئله دانیشما گؤرمه­ میشدیک:

من آلوو پارچاسییام ها! یاناریز، دلدا دورون

قورجاناقلانمادایام، اودلاناریز، دالدا دورون

سیز باشا چاتماداسیز، من تزه اؤن­سؤز قوشورام

منه ده ­یسَز، تزه­دن باشلاناریز، دلدا دورون. . .

نظره بئله گلیردی کی یئنی سؤزلر گتیریر و شاعیر اؤزو ده بونا اشاره ائدیر:

دینسیزله ­ییرم، بیر تزه دین وار خبالیمدا

الله بویوجا سوره سیغیب، دار  خیالیمدا

آنجاق چکیجی بیر نوکته ده کریمی ­نین غزللرینده، دانیشیق دیلی-ایدی؛ سانکی هر بیر کلمه ­سیله اوخوجونون و یا ائشیده ­نین عکس­ العملی­نی گؤرمک ایسته­ ییردی؛ بو بیت­ده بونو گؤرمک اولور:

سنسن­سه، دوروبسان نییه؟ دوندوم، بَ دی گل دا !

گل، قوی نفسه­ن هووخورولا، قار خیالیمدا. . .

بو دوروم کریمی نین چوخلو غزللرینده گؤرونمکده ­دیر. کریمی بو موفق ایلک کتابیله نئچه گؤچورمه ایشلری ده گؤردو او جومله­ دن "آنار"ین دده قورقود کتابینی کؤچوردو. زنگان درگی­لریله ده ایش­بیرلیک ائتدی و شعرلری خالق ایچینده یاییلدی.

   کریمی ­نین شعر دیلی تمیزلنمه ­ده­ دیر و شعر دیلینی تاپیر. او اؤزونه بیر اؤزل دیل منیمسه ­ییر و شعرلرینده اؤز امضاسینی آتیر. کریمی دیل حققینده یاخشی آددیملار آتیر و دوشونجه آلانیندا دا شعری اؤزونه محصوص بیر شعر اولور. ایلک شعر دفترینده بوتونلوکله غزل فورماسیندا چالیشمیش و ایکینجی دفترینده مخمس­لر یازاراق حیدربابایا سلام کیمی قوشما فورماسینی یارارلانیر؛ آما 11 هیجا یئرینه 15 هیجالی مصرع لر سئچیر. بو یئنی دفترینه شاعیریمیز مذهبی قونونو سئچه­رک یئنی بیر باخیشلا اونا باخیر.

   یئنه گؤرونور کی حیدربابایا سلام اثری اؤز ائتکیسینی الدن وئرمه­میش و 70 ایللیک سلطه ­سینه داوام ائدیر. کریمی زنگان شاعیرلری آراسیندا خاص بیر شعر دیلی قازانمیش. شعری­نین بیر بندینی اوخویالیم:

شهرین کؤنلونو آز قالدی دیغیرتی داغیدا

وئردی اؤز قیلدیغینا قارقیشی دا دانلاغی دا

خیزران پوندوره دوشدو گولو ده یاپراغی دا

بویوخوب کندینه بیر جار خزل ائتدی اؤزونو

قالخیزیب بیر دن آیاق اوسته شل ائتدی اؤزونو.

ایندی شاعیرین اؤز یازیسی ایله بیر سربست شعر کیمی ده یازماق اولور بئلنچی:

شهرین کؤنلونو

           آز قالدی دیغیرتی داغیدا،

وئردی اؤز قیلدیغینا

     قارقیشی دا

          دانلاغی دا،

خیزران پوندوره دوشدو گولو ده

                          یاپراغی دا،

بویوخوب کندینه بیر جار

                     خزل ائتدی اؤزونو،

قالخیزیب بیردن آیاق اوسته شل ائتدی اؤزونو.

***