35

پرویز سودی (دالغا)

   زنگان شاعیرلری آراسیندا غزل فورماسیندا مشهور اولان چاغداش شاعیریمیز "پرویز سودی­"دیر کی دالغا تخلوصو ایله سؤز قوشوب، اینجه دویغولارینی گؤزل سؤزجوکلره دوزوب شعر سؤیله­ ییر. دالغانین ایلک شعر دفتری اولان سؤزوم یئره آغیر گلیر عنوانی ایله 1388جی ایلده یاییلیبدیر. بو دفترده 32 غزل موجوددور. بیر غزلیله سؤزه باشلاییرام:

ات، سوموک، قانلاری اگنینده بولوز انسانلار

باغیریرلار خیاوانلاردا قودوز انسانلار

سپیلیر کال دووارا فیکره یاخیلمیش سؤزلر

سوورولور سئوگیسی آسفالتا اوجوز انسانلار

دؤشو بایراق، الی شمشیسر، باشی ذاتدیر، یوخ، یوخ!

دؤشو سؤز قایناغی، باش بئینی قوپوز انسانلار

تویوموز بلکه ده کوللوکده چالینمیشدیر، ها!

سوزولوب آرخیلا آخماقدا قوخوز انسانلار

گلدی قوشباز کیشی لر، یئددی بئشه کیم واردی؟

پیپیگیم قاندی، دؤیوشدورسه خوروز، انسانلار.

کیم گلیردی، دون آتان بئینیمیزی هووخورسون

صف چکیب دا کوچه ده سؤزلری بوز انسانلار

زیققینیر بیر ده باشین قالدیرا چیی تورپاقدان

بئینی گوللنمه ده گون اورتا سوسوز انسانلار

آرخایین، من ده قاباق صفده تاماهلانمیشدیم

چکدیلر اگنیمه بیر قانلی بولوز انسانلار.

   دالغا زنگان غزلینده بیر حرکت یاراتمیشدیر. او 1372جی ایلده ایشیق درنه یی نین ثابت اؤیه لریندن ساییلیر. بو درنکده چوخلو شاعیرلر یئتیشدی. اونلاردان بیری آنجاق تئزلیکله یوکسه­لن شاعیر ده دالغا اولموشدور. دالغا 1347 دوغولودور. زنگاندا درس اوخویوب و گنج چاغلاریندان ایشه باشلامیشدیر. آنجاق ایش اونون معنوی ایشینی آزالتمامیش، بلکه یاشاییشین چتین­لیک­لری اونون دویغوسونو دا یونتالامیش و اوره ­ییندن قلمینه سوزه­ن سؤزجوکلری تمیزله­ ییب، اینجه ­له­ میشدیر ده. "ایشیق" درنه­یی­نین اساس خدمت­لریندن آذربایجان تورکجه­ سی ­نین زنگان شاعیرلری آراسیندا عیارلانمیش دیلی اوزه­رینده دایانماسی-ایدی. بو درنکده چالیشان بیر چوخلو شاعیرلریمیز همین قایدا – قانونلاری منیمسه­ میش و شعرلرینده زنگان لهجه ­سیندن قالخیب ادبی معیار دیلیمیزه یاخینلاشدیلار. بو شاعیرلر سیراسیندا دالغا جنابلاری­نین دا یئری واردیر. آنجاق دالغانین شعرلرینده اینجه دوحلو شعرلر سسله­نیر؛ او یئر اوزونون سئوگی­لریله آلیشیر یانیر، آنجاق ملکون سمفونوسونا چاتماغا قدر چالیشیر و سسینی گؤیلره سالیر:

گؤیلره های باساراق کیمسه سالیب دیلندی

هیججه­لیر منده هیجالار ملکون سمفونوسون

گاه سنین شکلیوه دولموش قیزیل ایلهام بویوجا

دوتارام طنطنه­لی گؤیده قونوت سمفونوسون

کهکشان واردی آچاق، پنجره قارنیندا باخیش

یایخالیر اوردا گونشلر جبروت سمفونوسون.

   دالغانین اؤز بیانی و اؤز شعر دیلی واردیر. کیمسه­دن تقلید ائتمه­ ییب اؤز چالیشمالاری اساسیندا شعر دیلینی تاپمیشدیر. او چالیشیر بیر شاعیرین روحونون چیرپینماسینی، اورک دؤیونتوسونو و دوشونجه ­دن قایناقلانان دویغوسونو اوخوجویا چاتدیرسین و اؤزونو ده تانتیتدیرماغا بئله چابا گؤسته­ریر:

گئچن گون ناغیللاردا یوخسا دئییلمیشلریک

دئییلمز ده قالساق دوداقدان تیکیلمیشلریک

نه واختدیر دوواردا نفس سیز شکیل تک هدر

یانیق جان تؤرتمیش کؤمورله چیکمیشلریک

بیزی چوخ اوز اوسته سوروندوردو پیس روزگار

دئیین دهره، البت کوتلمز ایتیلمیشلریک

طیفانلار بئجردیب کؤپوکلنمیش اندازه میز

کی چیرپیلماغا یالچینا بیز سئچیلمیشلریک

   دالغا توپلوم پروبلئم­لرینه تفاوت سوز قالماییر، یئری گلدیکده اؤزو شاهید اولان اولای­لارا اشاره ائدیر، اؤلکه­ میزدن ائشیکده باش وئره ­ن حادثه ­لره اعتناسیز اولماییر. او غزّه­ده باش وئره­ ن حادثه­ لره توخونور عئینی حالدا ملی دویغولو شعرلری ده شعار فورماسیندا یوخ، بلکه شعر قالیبینده دیله گتیریر:

قانداللی دیل ناسیل دئسین، بولاق کیمی آخار سؤزو

پاسلی اوراق کیمین گرک باخام چؤل ایچره سونبوله

قوییام آیاق گئنیشلیگه، گونشلیگه، آیدینلیغا

سس سیز – سوراغسیز داخمادا گؤزوم چکیلسه داغ میله

سؤزوم یئره آغیر گلیر، گؤی گؤزیاشین بیردن الیر

داغ دردیمدن یانیب اریر، آیریلیقدان ائتسم گیله

   دالغا تکجه غزل شاعیری یوخ، بلکه گاهدان باشقا تورک شعری­نین فورمالاریندان دا یارارلانیریونی ایلخام، یئنی غزل یاراتدی:

تلسمه­سه بیر آن دیلیم دایانسا

دؤشدن دؤشه یایمالی سؤز واریمدی

ائلدن ائله دوشوب اوزان دولانسا.

 

آیاق یالین کؤچور دورغوم غزلدن

آماجلیق بیر للک آلیر خزلدن

یوللار بویو سؤزوم واردی گؤزلدن

چیلپاق کؤنول چیرپینماغین اینانسا.

   "سؤزوم یئره آغیر" گلیر شعر توپلوسوندا گلن شعرلرین چوخو 70جی ایللره عاییددیر. آنجاق شاعیر شاعیرلیگی بوشلاماییب، یئنه یازیر، یئنه پوزور؛ بوگون 30 ایللیک تجربه قازانمیش اولان شاعیرین یئنی سؤزلری اولمالی­دیر کی گلن وئرلیشلرده نظرینیزه چاتدیراجاغام.

***