41

علی محمدبیانی

   علی بیانی زنگانین تانینمیش یازاری، ژورنالیستی و عئینی حالدا شاعیری­دیر. بیانی 1350 ایلینده مانیشاندا آنادان اولوب سونرا زنگانا کؤچور و دانشسرانی زنگانا بیتیریب آموزش و پرورش اداره ­سینده استخدام اولور. بیانی 30 ایل معلیم­لیک ائدیب، مدرسه مدیری اولوب و بوگون اَمَکلی اولوب و ادبیات ایشلریله مشغول دور. آنجاق تحصیلینی یوکسک لیسانس آلانا قدر داوام ائندیرمیشدیر. او، هله اؤیرنجی اولان زاماندان قلم الینه آلیب ادبیاتیمیز یولوندا چالیشیر. امید زنجاندا یاییلان چاغدان – 1370جی ایللردن ادبی فعالیته اوز گتیریب، "ایشیق" درنه­یینده حضور تاپیب، زتگانین درگی لرینده مقاله یازماقلا اشتراک ائتمیشدیر. زنگاندا ادبی انجمنلرده ده فعالجاسینا اشتراک ائدیب و تورکجه کیلاسلار قورمادا چالیشمیشدیر. هابئله بوگون "بایرام" مجله­ سی­نین مسئول مدیری اولاراق 12 ایلدیر کی هر آی بایرامی یاییب و زنگانین تورکجه سسینی آذربایجان سسی ایچینده قووزاییر. 

   بیانی نین نئچه کتابی چاپ اولموش او جمله­ دن:

یئددی نامه،

اصلی و کرم،

دومان،

بئله یاز – بئله اوخو،

آغاجلار کیمی،

یئددی یارپاق بیر چینار

و . . .

   شاعیرلیک دونیاسینا گلنده، بیانی­دان ایکی شعر دفتری­نین اوخوجوسو اولموشوق: بیری "آغاجلار کیمی" – شاعیرین سربست شعرلرینی احتوا ائدیر و 1377جی ایلده چاپ اولموش، ایکینجی غزل قالیبلرینده قوشدوغو شعرلری احتوا ائدن: "یئددی یارپاق بیر چینار"دیر کی 1397جی ایلده یاییلدی.

   بیانی نین شعر یازمادا بؤیوک بیر تعهد و انگیزه­سی وار و او دا تورک دیلی­نین سسینی قووزاماق و آنادیلینه سایغی بسله ­مک­دیر. هر هانسی شعری ده گؤزل اولورسا آنادیلینه توخوندوغو شعرلردیر، باشقا سؤزله: آنادیلینه گلنده دیلی کسرلی، گؤزل و سئویملی اولور.

   بیانی­نین غزللری ساده، آخیجی دیر. بونلاردان بیر نمونه اولاراق "بو گئجه" عنوانلی شعری­دیر:

دئدیلر یار گله­ جکدیر بو گئجه

آی دا گون تک گوله­ جکدیر بو گئجه

آی، ایپک دستمال ایله گؤز یاشیمی

گؤزلریمدن سیله­ جکدیر بو گئجه

نه قدر یاندی کاباب تک اوره­ییم

گؤز یاشیمدان بیله­ جکدیر بو گئجه

لاله­دن مین اؤپوش حاضیرلامیشام

اونلاری یار بؤله­ جکدیر بو گئجه

دوداغیمدان گؤیه­رن لاله­لریم

گلمه­سه یار، اؤله­ جکدیر بو گئجه.

  بیانی­نین یاخشی و درین مطالعه­سی وار و گؤزل مقاله ­لرین ده یازاری­دیر. فارسیجا و تورکجه شاعیرلرین شعر دیوانلارینی دقتله اوخوموش و گاهدان اونلاردان الهام آلمیش و گاهدان بیر سیرا شاعیرلره دا جواب یازمیشدیر. بیانی زنگان شاعیرلریله یاخیندان صمیمی ایلگی­لری وار و اونلارین شعرلرینه جوابلار یازمیش و یا شعرلرینه اشاره ائتمکده ­دیر. او جمله­دن ملک­الشعرای بهارین بو شعرینی:

من نگویم که مرا از قفس آزاد کنید

قفسم برده به باغی و مرا شاد کنید

ترجمه ائده­رک الهامینی داوام ائتدیریر:

دئمیریک غملی قفسدن بیزی آزاد ائله­ یین

قفسی باغا چکیم، قلبیمیزی شاد ائله ­یین

یازین عؤمرو باشا چاتماقدادی، باری ییغیشین

باغچالیقدا سیزی تاری بیزی ده یاد ائله ­یین

اَییلَن قامتیمی یاده سالین دوستاق آرا

سونرا اؤز باغچانیزی دوب دولو شیمشاد ائله ­یین

ای گؤزل قوشلاری زیندانه سالانلار آپارین

بیز اسیرلر یادینا اونلاری آزاد ائله ­یین. . .

بیانی­نین "قیلینج و ساز" عنوانلی غزلی، حسین منزوی­دن الهام آلاراق، گؤزل شعرلریندن بیری­دیر:

بولبولون قلبی قفسده قان اولار یاز گلجه­ گین

دوستاغین باغرین یارار، باغلاردان آواز گلجه­ گین

گل یاشیل یاز بختیمی، قوی جیلوه ­لنسین مین باهار

بلکه بیز ده شاعیر اولدوق اؤلکه­یه یاز گلجه ­گین

گؤر نه حؤرمتله باخیر ملت اونون اعمالینا

سانکی آغ ساققال گلیر، بیر مجلیسه ساز گلجه­ گین

بیر الینده وار قیلینجی، بیر الینده وار سازی،

قوچ کوراوغلو چنلی بئلده الدی ائیواز گلجه­ گین

آغلاییردیم اؤز ایچیمده بیر شورانلیق حسرته

سو سسین هاردان ائشیتدی اورمویا قار گلجه ­گین

قلبی قان اولدو گینه ستارخانین ای وای بیزه

تبریزی خوار ائتمه­گه مین آتلی قانماز گلجه­ گین.

شوبهه ائتمه ­یین کی بیانی آنادیلیمیزه و ادبیاتیمیزا عاشق اولان بیر یازار و شاعیردیر. گوجو وارکن دیلیمیزی یایماغا جان آتیر و شعر هنریندن ده بو ساحه­ده یارارلانیر.

بیز بو شهرین یوخلاماز، آیدین – آییق وجدانی­ییق

یاتمادان جاری اولان جسمینده کی آل قانی­ییق

دونیانین هر کیمسه بیر عشق ایله آباد ائیله ­ییر

بیز ده بیر دیل، بیر وطن، بیر ملتین ویرانی­ییق

اؤزگه ­سیندن یوخ گیلئی­لیک بیزده بو دیل دردینه

دیل بیزیم دیلدیر، اونون هم دردی، هم درمانی ییق. . .

بیانی نین شاعیرلیگی تعهد اساسیندادیر یوخسا شعرلرینده وزن آخساقلیغی و گاهدان سؤزجوکلرین یئرینه دوشمه ­مه­ سی گؤرولمکده­ دیر. آنجاق دیل حاققیندا زحمتلر چکمیش و عشق ایله آنادیلی­نین گوجلنمه­ سینه اورک یاندیرمیشدیر. بیانی ادبیاتیمیز اوغروندا گؤزل مقاله لر یازمیش و نئچه درگی­نین صفحه­لرینی بزه­ میشدیر. بیر سیرا زنگان شاعیرلری­نین شعر دفترلرینه اؤن سؤز یازیب و زنگانین تورکجه شعر آخشاملاریندا فعالجاسینا اشتراک ائدیر. بورادا یئری گلمیشکن بیر غزلیمی اوخوماق ایسته ییرم:

منه کئچمیش عؤمورون حسرتینه قال دئدیلر

سنه هر لحظه طراوتلی – تازا حال دئدیلر.

گؤرمه ­دیک بیز قورو یئرده آجی سؤزدن ساوایی

بیلمه ­دیک یار دیلینه بس نه اوچون بال دئدیلر

بیز اورَکدیر دئدیلر قیزدیراجاقدیر جانیزی

دئمه کی بیر اوجاق ایمیش، جانا تونقال دئدیلر

معرفت اهلینه هئی قمچی وورور قانلی فلک

بختیمه جاهل الینده قارا شونقال دئدیلر

الیفی آنلادیق اولدوق غمیلن داش داشییان

او سببدن بو یازیق آرخامیزا دال دئدیلر

وئردیگین دیل دیله گلمیر، آنا عفو ائیله منی

دیلیمه قورشون آسیب، سؤزلریمه لال دئدیلر.

بورادا حئیفیم گلیر شاعیر بیانی نین بیر باشقا غزلینی اوخوماییم:

"زنگان" دئدیگین کؤلگه لی بیر نازلی چیناردیر

هر یارپاغی بولبول­لر اوچون باشقا باهاردیر

چرخ یاشلی دی تاریخله سورونموش، اودور ایندی

دیز – دیرسگی قانلی، اورَگی چیلخا قاباردیر

افسوس کی سویوق سیلیان أسیب، باخچاسی سولموش

سوسقون پاییز آخشاملاری  تک سینه ­سی داردیر

یارب نه خزاندیر کی یاشیل باش سونا کؤچموش

خر سمته باخیرسام، قارا قورغون، آلا ساردیر.

هر بیر قوجانین سینه­ سی مین نیسگیله دوسالق

هر بیر آغاجین شاخه­ سی مین اشراقا داردیر.

تبریزلره باخماقدا بو "زنگان چایی" سانکی

"سلطانیه" قلبیندن آخان قانلی داماردیر.

شاعیره باشاریلار و توفیق آرزیلاییرام.