آذربایجان تاریخی - 19
افشارلار سولاله­سی
نادرشاه افشار آذربایجان افشار تورکلری نین بؤیوک امپریاسینی یارادان و دونیانین سونونجو جهانگیری تانینیر. نادرشاه، افشار تورکلری نین قیرخلو طایفاسیندان­دیر کی صفویه سولاله­ سینده کوماندانلاردان بیری ایدی. نادرشاه چتین بیر دورومدا ایرانین شاهلیق مسئولیتینی بوینونا آلدی و امپریانی بیرلشدیریب و افشار سولاله­سینی قوردو.
نادرشاه (1068 – 1125 گونش ایلی) قوزئی خراساندا درگز ناحیه سی نین دستگرد کندینده بیر آذربایجانلی عائیله­ده دونیایا گلدی. نادرقولونون آتاسی امام قولو و عمیسی بکتاش و باباسی نظرقولو ایدی. افشار ائلی نین قیرخلو طایفاسی اوغوز تورکلرین 24 قبیله ­سیندن بیری تانینیردی. بو ائل، آذربایجان، آنادولو، سوریه و عراقدا داغیلمیش و بوگون اورمیه، زنگان و خراساندا ساکن­دیرلر.
نادر هله اوشاق ایکن آناسی ایله  اوزبک لر الینده اسیر توتولور و اورادا آناسینی الدن وئریر. نئچه ایل اسیرلیکدن سونرا قاچیر و باباعلی بیگ کوسه ­لو – ابیوئرد حاکیمی یانیندا ایشه باشلاییر و سونرالار اؤز لیاقتینی گؤسته­ ریب اونون قیزی ایله ائوله ­نیر. 1100جو ایلده افغانلارین اصفهانا هجوم گتیریب و اورانی اشغال ائده­رک صفوی سولاله­ سی آرادان گئتمه یه سورولور. نادرشاه صفویلره وفالی و باغلی اولان بیر سردار ایدی، افغانلاری ائشیگه اؤتوروب و  1113جی ایلده صفویلرین یئرینده اوتورور و افشار سولاله سینی قورور.  نادرشاه 80 ساواش ایره ­لی سورموش و هامیسیندا غلبه چالمیشدیر و افشار دولتی نین سرحدلرینی گئنیش بیر توپراقلارا – هنددن توتوب قافقاز، روسیه، ترکیه، موصل، کرکوک، بغداد و عرب خلیجینه قدر اوزادیر و آسیانین بؤیوک اراضیسینی الده ائدیر و 58 ایل یاشایاراق دونیادان گؤزونو یومور و بؤیوک بیر امپریانی گلن نسیللره قویور.
افشار دولتی ایرانین 9جو تورک امپریاسینی قورموش و تورک تاریخینده سونونجو جهانگیر پادشاه آدلانیر. نادرشاه صفویلرین احترامینی ساخلامیش، حتا اونلارا گؤره هئچ زامان آدینی سلطان دئمه ­میشدیر. نادرشاه ایرانین بوتوولویونو قازاناراق تورک دیلینه باغلی قالمیش و تورک دیلینی یارارلانمیشدیر.
نادرشاه اقشار اؤزونو اوغوز قبیله ­سیندن بیری سایمیش، سلجوقلاردان توتوب اؤز زامانینا قدر تورک طایفالارینا حؤرمت بسله­میش و تورک ائللرینی ایرانین و اورتا دوغونون هر یئرینده گوجلندیرمیشدیر. بوگون عراقدا و سوریه ده اولان تورکلر نادرشاهین حیمایه­ سیندن بهره مند اولموشلار.
دکتر تورخان گنجه ای (۱۹۲۵-۲۰۰۵) "مدرسه مطالعات خاورزمین و آفریقا" (لندن) آدلی اثرینده ۱۹۷۷ ایلینده نئچه سندلره اشاره ائده­ رک یازیر کی نادرشاه چالیشیر غربده عثمانلیلار و هندده بابورلارلا، حتا موغوللارلا ایلگیلرینی محکملندیرسین. بئله ­لیکله دئمک اولار نادرشاه تورک وارلیغینا اینانمیش و اونا سؤیکنمیش بیر وارلیق ایدی. او بو یولدا دیلیندن علاوه اسلام دینی­نی ده یایماغا چالیشیر و بیرلیک یاراتماغا جان آتیر. بیر سیرا عالیملر نادرشاهین دین یولوندا تساهل و تسامح ائتدیگینی دیلینه باغلی اولدوغوندان حساب ائتمیشلر. و چوخلو عالیم­لر ده نادرشاهین تورک اولدوغونا چوخراق تاکید ائتمیشلر و اونون تورک اولدوغو تامام ایشلرینده تاثیر بوراخدیغیندان دانیشمیشلار. حتا اونون بیر متعصب تورک اولدوغونو دامغالامیشلار.
 
افشار ائلی
افشارلار (آفشار، آوشار، آووشار، اووشار) اوغوزلارین 24 قبیلههسی سیراسیندا آد چکیلمیشدیر. افشار اوغوزخانین نوه­سی اولموش و اولدوزخانین اولادی­دیرلار. افشار معناسی بیلیجی، شکارچی، اووچو، ایش بیلن، توپلایان، یاردیمچی و باشقا معنالاردا گلمیشدیر. افشار، تورک، تورکمان و قیزیلباش سؤزجوکلری بوتون اورتا یوزایللرده دیللر ازبری اولان کلمه­لردن اولموشلار. افشارلار آذربایجان تورکلریندن ساییلیرلار کی یوزایللر بویو بوتون اورتا دوغودا ایرانین چوخلو شهرلرینده، اؤزه­للیکله اورمودا، زنگاندا و خراساندا اولموشلار و ایراندان ائشیکده سوریه و عراقدا دا واردیرلار.
افشارلار تاریخ بویو بوتون اورتا آسیادان توتوب کیچیک آسیایا قدر چوخلوق قازانان تورکلردن اولموشلار. 11- 17 یوزایللر آراسیندا سلجوقلو امپریاسی واسیطه ­سیله آغ سونقور الیله سوریه­یه گئتمیشلر، قوش دوغان باشچیلیغی ایله ایراندا اهوازا گئتمیشلر، آل شوملا ایله 15جی یوزایلده عربستاندا اوتورموشلار و قره قویونلو و آغ قویونلو چاغلاریندا بوتون ایراندا یاییلمیشلار. کیچیک آسیادان آذربایجانا کؤچوب و اورمودا، زنگاندا قالمیشلار و آذربایجاندا بو تورک دولت­لرین قورولماسیندا رول اوینامیشلار و صفوی دؤورونده خراسانا قدر ده یاییلمیشلار.
همان سلجوقلولار زامانیندا، ساواشکن و دؤیوشکن اولدوقلاری تانینمیش و بوتون ساواشلاردا اؤن سیرالاردا دایانمیشلار. افشارلار نئچه - نئچه دولت قورمالاردا بؤیوک اشتراکچی اولموشلار؛ حتا صفویه­ لرین دولت قورماسیندا دا بؤیوک روللاری اولموشدور. بیر سیرا عالیملرین دئدیگینه گؤره تورک حاکیمیت­لری­نین قورولماسیندا ان اؤنملی رولو افشارلار اوینامیشلار. بوگون ایراندا چوخ آز بیر شهر یا کند تاپماق اولار کی افشارلار اورالاردا اولماسینلار. تهراندان توتوب سنندج، همدان، قزوین، شیراز، اصفهان، اهواز و کرماندا واردیرلار. ایراندان ائشیکده افغانستاندا کابل و هرات افشارلار و سوریه­ ده بوجاق افشارلاری، عراقدا چوخلو طایفالار شکلینده واردیرلار.
نادرشاه بیر عائیله­دن باش قووزامیشدیر کی آذربایجان شیعه­ لریندن ساییلاراق دین­ده رفرمیست ساییلیردیلار. نادرشاه بونا گؤره مذهب­لر آراسیندا باریشمالارا چالیشمیش، اسلاما گؤره تعصب گؤسته­ ریرسه ده مذهبده – شیعه­ لیک و سنی ­لیکده تعصب گؤسترمه ­ییر و بونا گؤره ده صفویلرین اشتباهلارینی تکرارلاماییر و عثمانلیلارلا سنی اولدوقلاری اوچون ساواشا گئتمیر، بلکه تورک اولدوقلاری اوچون اونلارلا دوست اولماغا چالیشیر. حتا عالیملر بونو  سندلرله گؤسترمیشلر کی شیعه ­لره قارشی اوچ سنی خلیفه­ سینه تند و یامان یوغوزلا توخوندوغون قارشینی آلماغا چالیشمیشدیر و بو ایشلری فتنه­ لیک بیلیب و هر دؤرد خلیفه­ یه حؤرمتله توخونورموش. او چالیشیردی دین بیر اولسون و مذهب­لر آرالارینداکی ساواشلارا سون قویسونلار و بونا گؤره بیر سیرا مورخلر نادرشاهی جعفری مذهبی­نین رسمی اولماسی­نین بانیسی کیمی تانیتدیریرلار. 4 تورک شاهی يعني شاه اسماعيل صفوي٬ نادرشاه افشار٬ شاه عباس صفوي و فتحعلي شاه قاجاری بو سیاستله توصیف ائدیرلر. مخصوصا مذهب امامی­نی معتدل ائده ­رک جعفری مذهبینی یاراتمادا ائتکیلی بیلیرلر.
 
 
 تورك قورولتای­لاری
نادرشاه 1113 ایلینده دینی روحانیلری آذربایجانین موغانیندا توپلاییب و 10 ایل سونرا یئنه ده آذربایجانین شکی شهرینده همین توپلانتینی قورور و بو دؤنه آذربایجانین هر یئریندن و شهریندن آداملاری توپلاییب و تورک قورولتایی قورور و اوچ شرطی اؤز شاهلیغینا اورتایا قویور: موغانداکی قورولتایدا شیعه اثنی عشرینی قبول ائتمک و اونون شاهلیغی عثمانلی دولتی ایله قارداشلیق ائتمک.
 “بايد اين ملت (شيعه امامي فارسي) را كه مخالف مذاهب اسلاف كرام عظام نواب همايون ماست، تارك و به مذهب اهل سنت و جماعت سالك شوند. ليكن چون حضرت امام جعفر ابن محمد باقر (ع) از ذريه رسول اكرم و ممدوح امم و طريقه اهل ايران به مذهب آن آشناست، او را سر مذهب خود شناخته، در فروعات مقلد طريقه و اجتهاد آن حضرت باشند”.
مغان قورولتایی شرق تاریخینده آز گؤرولموش بیر اولای ایدی. نادرشاه بیر دموکراتیک ایش گؤردو و ایسته ­دی هامی اونون شاهلیغینی قبول ائتسین یوخسا شاهلیق ائتمه­یه­جکدیر. خالق-ایدی کی تاجی اونون باشینا قویدو. شاه اسماعیل دا بئله بیر تشبّث ائتمیشدیر.
  آنجاق ایکینجی قورولتایدا داها روحانیتین قدسیتی یوخ، بلکه روحانی خالق ایشینه یاردیمچی اولمالی­ایدی. روحانیت باجارماز خالقا دین ساتسین. امامی شیعه ­لیکده روحانیت معصوم تانینیر، آما جعفری شیعه­ سینده بئله دئییلدیر؛ او دا ایشله­ مه ­لی و خالقا یاردیمچی اولمالی­دیر. باریش، دوستلوق و امنیت­ده ایشله­ ییجی اولمالی­دیر. اونا گؤره تورکلری جعفری و فارسلاری امامی تانییردی.
 
نادرشاه بو ایشلری اوچون نجف شهرینه گئدیب (1743) و عالیم­لری اورادا توپلاییب و نظرلرینی سوروشور. البته بونا گؤره ده بیر سیرا امامی روحانیلر نادرشاهی مرتد و بی­دین سایمیشلار (او جمله دن ميرزا خليل مرعشي صاحب مجمع التواريخ). بیر سیرا مورخلر و آراشدیرماجیلار نادرشاهین قتلینی علوی قیزیلباشلار طرفیندن همین توطئه ­نین نتیجه­ سی کیمی قلمه آلیرلار.
نادرشاه بونا گؤره کی عثمانلیلارلا دانیشماغا باشلامیش و اونلاری بیر اورتودوکس اسلاما یعنی شیعه و سنی ­لرین بیرلشمه­ سینه چاغیرمیشدی، علوی قیزیلباشلار متعصب اولاراق نادرشاهی قتله یئتیرمیشلر. نادرشاهین قاتیللری اؤز یاخین آداملاری، عئینی حالدا اونون مذهبی مخالف لری و امامی شیعه لیکدن اولانلار اولموشلار. بونلارین آدلاری بئله دیر: “محمدقولو خان سام بگ اوغلو افشار اورومي” اؤز قئینی، “محمدقولو خان قاجار ايرواني”٬ “محمد صالح خان قيرخلو افشار”، “قوجا بگ افشار اورومي” و “موسا بگ افشار زنجانلو” گئجه ایلن نادرشاهی اؤلدورورلر. بونلارین هامیسی افشارلاردان ایدیلر؛ آنجاق مذهب باخیمیندان اونون تسامح و تساهلی ایله مخالف اولاراق متعصب آداملار ایدیلر.
صابر   ١٩٠٧ ایلینده بو حرکتلری نظرده آلاراق آشاغیداکی شعری یازمیشدیر:
بير واخت شه اسماعيل ايله سولطانِ سليمهمفتون اولاراق ائيله ديك ايسلامي دو نيمهقويدوق يئني بير تازه آدي دينِ قديمهسالدي بو تشيع، بو تسنن بيزي بيمه….قالديقجا بو حالتله سزاي اسفيز بيز!اؤز دينيميزين باشينا انگل كلفيز بيز!
نادير بو ايكي خسته لييي توتدو نظردهايستردي علاج ائيله­يه بو قورخولو دردهبو مقصديله عزم ائده­رك گيردي نبردهمقتولن اونون نعشيني قويدوق قورو يئرده…… 
 اورمو افشار خانليقلاري
 
قاجاردان قاباق بیر سیرا افشار خانلیقلاری دولت تشکیل وئرمک اوچون چابالار گؤسترمیشلر بو چابالاردان نئچه سی بونلاردیر:
 
فتحعلي خان افشار اورمولو
نادرشاهدان سونرا بیرینجی افشار دولتینی اورميه­ده فتحعلي خان افشار اورمولو تاسيس ائتدی. او دؤرد ایل (1135ده 1139 ایلینه قدر) اورمیه ده بوتون آذربایجانا و فارس ایالت لری اصفهانین گونئیی، سنندج و لرستانا قدر شاهلیق ائتدی و نهایت زند خاندانینا مغلوب اولوب فوت ائتدی.
 
علي خان افشار اورمولو
زند سولاله سی ییخیلاندان سونرا، علي خان افشار، افشار طایفالارینی توپلاییب و آقامحمدخان ایله مکتوبلاشیب سلطنت فیکرینه دوشدو.  آقامحمدخان اونا بیر مکتوب یازیب و بئله دئییر کی گل بیرله شک تا فارسلار بیزه حاکیم اولماسینلار. آما تاسوفله علی خان قبول ائتمه ییر و آقامحمدخان چاره سیز قالیب اونون ساواشینا گلیر و غلبه چالیر.  آقامحمدخان نئچه دفعه لر بو مکتوبلاردان یازیر و دئییر کی ایکی تورک دیللی خالق گرکمزدیر بیر – بیریله ساواشسین.  هر حالدا علی خان آقامحمدخان ایله اوزله شیب و جانینی الدن وئریر.
 
محمدقولوخان افشار اورمولو
محمدقولوخان آقامحمدخاندان سونرا اورمودا بیر حکومت قورور و باشکندی ده اورمو اولور، داش قاپی دان زنجان و خلخالا قدر اوزانا توپراقلاردا حکومت ائدیر؛ آما او دا 1178 ایلینده اؤلور و قاجار دولتی نین گوجلنمه سیندن قورخویا دوشوب و آذربایجان خانلارینی تبریزه چاغیریب و بیر تورک دولتی قورماغا مشورتله شیرلرو تاریخین یازدیغینا گؤره 50 مین­دن آرتیق بیر قوشون تبریزده توپلانیر. بو زامان فتحعلیشاه تبریزه هجوم گتیریر و افشار حکومتینی آرادان قالدیریر.
 
نادرشاه چالیشیر مذهب­لری بیرلشدیرسین، آما نئچه نه ­دن بو ایشده باشاریلار الده ائتمه­مه­سینه سبب اولور او جمله­دن عثمان سلطانی نادرشاهین شرطلرینی قبول ائتمیر. او چالیشیردی تعصبی آزالدیب و معتدل بیر مذهب – سنی­لرله شیعه ­لری باریشدیرسین و فارسلارین امامی شیعه ­سینه غلبه ائتسین. نادرشاه نئچه مکتوبدا عثمان سلطانینا بو جهتدن گیلایه­ له ­نیر، آما هئچ زامان ساواشا گیرمه ­ییر.
ایکینجی عامل فارس قووه ­لر تعصب­دن چؤر­ک­لری گلیردی و نادرشاهین قارشیندا صف چکیرلر و حتا روحانیلری اونا قارشی قیزدیریرلار.
اوچونجو عامل نادرشاهین ساواشلاری و خالق کوتله ­لرین ازیلمه­ سی و اقتصادی دورومون پوزولماسینا سبب اولور و خالق اونونلا یولبیر اولماییرلار. حتا نادرشاه قارشیندا صف چکیرلر.
روحانیلر نجف­ده گوجله­ نیب و بیرله­ شیردیلر. نادرشاه حتا نجفه گئدیب اونلارلا دانیشیر، حضرت علی­نین مقبره­سی اوستونده تورکجه متن یازدیریر، آما اونلارین حیمایه­ سینی قازانا بیلمه ­ییر. یعنی روحانیلار اوندان حیمایه ائتمه ­ییرلر. البته همین موضوع دا سبب اولور نادرشاه اؤزو ده مذهب­دن اوزاقلانیر.
نادرشاهین نظرینده صفویه­نین قیزیلباشلار گوروهو شاه اسماعیلدان سونرا فارسلاشیب و تورکلوک­لرینی ایتیرمیشلر و شیعه امامی اونون نتیجه ­سی­دیر. هر خالدا نادرشاهین چالیشمالاری یئریمه ­دی و امامی شیعه ­سی فارسلارین گوجونو آرتیردی. بونا گؤره­دیر کی بیر سیرا سنّی قایناقلار نادرشاهی سنّی و حنفی مذهب تانیتدیریرلار.
نادرشاه سنّی مذهبینه توهین ائدن آداملارلا موافق اولمامیش و شیعه – سنّی اونون یانیندا فرق ائتمیردی. حتا بغداد سفرینده قیزیلباشلاردان بیر سیراسی ابوحنیفه ­نین مقبره ­سینه حؤرمتسیزلیکله توخونورلار، نادرشاه اونلارین عکسینه، دستور وئریر اونون مقبره­سینی دوزلدیب - فرش سالسینلار و بزه­سینلر.
نادرشاهین پرچمی اوستونده آسلان و گونش شکیلی واریدی کی اسلامی انقلابیمیزا دؤرونه قدر داوام تاپیر. بونو آرتیرمالی­یام کی بو شکیل تورکلره عاییددیر و غزنه­لی سولاله­سیدن توتوب انقلابا قدر تورکلرین پرچمینده بو علامت قالمیشدیر. اوندان علاوه، تاریخلرده یازیلانلارا آرخالاناراق دئمک اولور کی نادرشاه عاشورا و تاسوعا گونلرینده باش یارما، قمه وورما و اؤزونو یارالامالارلا مخالف اولموش و هامینی ساده عزادارلیغا توصیه ائدیرمیش. بو ایشلر بیر سیرا شیعه مجتهدلرینه آغیر گلیر و نادرشاهین قارشیندا دایانماقلارینا سبب اولور. آنجاق بئله مورخلر ده واردیر کی نادرشاهی شراب ایچن تانیتدیرسینلار، آما هئچ بیر تاریخده اونون شراب ایچمه­ سی قبول اولونمامیشدیر. بوندان علاوه بیر سیرا همان مجتهدلردن دئمیشلر کی نادرشاه پیغمبرلیک ادعاسی ائتمیشدیر(؟!)
   نادرشاه هم عثمان سلطانینا و هم اوزبک شاهینا تورکجه مکتوبلار یازمیش و اونلاری بیرلشمه­یه چاغیرمیشدیر، آما اونلار قبول ائتمه ­میشلر و بونونلا بئله نادرشاه اونلارلا ساواشا گیرمه­ میشدیر.
عالم آرای نادری کتابی­نین یازاری – محمد کاظم یازیر: نادرشاه هر دؤرد خلیفه ­نین مقبره­سینی، حضرت علی­نین حرمینی و امام رضانین حرمینی مشهدده تعمیر ائتدیریر و اونلارا حؤرمتله توخونور. بو ایشلرین نتیجه­لری بوگون ده موجوددور. نجف­ده حضرت علی­نین مقبره­ سینده بو تورکجه بیتی یازدیرمیشدیر:
 
شاه جم حشمت دارا درایت، نادر دوران
که تخت دولت جمشیده وارثدور جهان اوزره
تاسوفله ائشیتدیگیمیز اساسیندا ایران قووه لری نجف ده اولاراق بو یازینی پوزوب و یئرینه فارسیجا بیر بیت قوندارمیشلار؟! بو خبر دوز اولورسا، نفرتلی بیر ایشه ال وورموشلار و اسلام دونیاسینا، هابئله تورک خالقینا خیانت ساییلیر و مسلم­دیر کی بو تفرقه سالان ایشلر جوابسیز قالمایاجاقدیر.
ایراندا تکجه تورکجه یازیلان داش یازی نادرشاهین کلات نادری ده یازدیرتدیغی کتیبه دیر. بو داشیازی بوگون عمارت خورشید آدلاناراق قالیر و مین مچید داغلاری اوستونده­دیر. ایللر بویو بو کتیبه گیزلین ساخلانیلیردی و اونون متنی ایراندا گیزلی قالیردی، آما مستشرقلر اونو مختلف دیللره چئویرمیش و یایمیشلاردیر:و . . .
تورکجه داشیازی 24 بیت شعردیر کی 4 بیتی عربجه دیر و 1155 – 1157 ایللری آراسیندا یازیلمیشدیر. داشیازی نین اوجالیغی 15 متردیر. بو شعرین شاعیری گلبن افشار – نادرشاهین ساراییندا اولان شاعیرلردن بیری دیر.
دينله ايندي نوطقو كيم نه دئيرم اي دين اري
سئوميشم جان و كؤنولدن مصطفا و حيدري
گزمه­زم هرگز جهاندا سرسري و سرسري
جعفري­يم٬ جعفري­يم، جعفري.
نادرشاهین دیپلماسی دیلی ده تورکجه اولموش و اوروپا دولتلرینه یازدیغی مکتوبلار تورکجه اولموشدور. بو زامان تورک دیلی چوخ اؤنم قازانیر و اساسلی اثرلر یازیلیر او جمله­دن نادرشاهین منشی­سی میرزامهدی خان استرآبادی نئچه - نئچه تورک دیلی حاققیندا کتابلار یازیر او جمله­دن "سنگلاخ" اثری تاریخده قالارقی اثرلرین بیری­دیر و تورک دیلی حاققیندا بوندان گؤزل، درین و آغیر بیر کتاب یازیلمامیشدیر. نادرشاه اطرافیندا چوخلو تورک سیلر شاعیرلر توپلانمیش و "نابی" کیمی بؤیوک شاعیر اونون خدمتینده اولموشدور.
نادرشاه بیرینجی شاهدیر کی ایراندا دنیز قووه­لرینی یاراتدی و ساواش گمی­لری دوزلتدیردی و آسیادا ان گوجلو بیر قوشون یاراتدی.
نادرشاه ایراندا ایلک اسکناسی چاپ ائتدیردی. دوزدور ائلخانلی­لار دؤورونده چاو آدلی تورکجه اسکناس یازیلدی و چاپ اولدو، آنجاق نادرشاه مدرن بیر صورتده بو ایشی گؤردو. اسکناس اوستونده بو جمله یازیلمیشدیر:
"حكم نادر، دئمه گؤتور" .
نادرشاه 12 ایل شاهلیق ائتدی، مشهد ده اونون باشکندی اولدو. اونون گؤردوگو ایشلری بئله سیرالاماق اولار:
جعفری مذهبی­نین گوجلنمه­سی
مذهب­لرین بیر – بیرینه یاخینلاشماسی
اوچ بویالی پرچم یاراتماق
تورک دیلی­نین دیپلماسی دیلینه یوکسلتمه ­سی
تورکجه کتیبه ­لر - داشیازیلار حک ائتمه ­سی
ایران تورپاقلاری­نین بوتوولشدیرمه­سی
اوروپا اؤلکه ­لریله برابر و مساوی دورومدا ایلگی قورماسی
و . . . . .