آذربایجان ادبیاتی خراساندان باشلاییب آنادولویا قدر اوزانیر. دوغروسو بودور کی خراسان شاعیرلری­نین دیلی ده دیلچی­لر طرفیندن آذری تورکجه­ سی تانینیر و آذربایجان ادبیاتیندا چوخلو شاعیرلریمیز خراساندان باش قووزامیشلار. خواجه علی خوارزمی ده خراساندان گلن شاعیریمیزدیر. خواجه علی خوارزمی­ نین بؤیوک اثری یوسف و زلیخادیر. یوسف و زلیخا داستانی اسلامدان اؤنجه ده تانینمیش بیر داستان-ایدی و قرآن­دا احسن­ القصص آدلانیر. بو داستان آذربایجان ادبیاتیندا چوخلو شاعیرلر طرفیندن نظمه چکیلمیش و تورک دیلینده چوخلو مثنوی­لر یازیلمیشدیر. ایلک منظومه نی یازان خواجه علی خوارزمی اولموشدور کی اونون الیازمالاری بوگون دونیا کتابخانالاری­نین بزه ­یی اولموشدور. خوشحال لیقلا دئمه­ لی­یم بو اثر کئچن ایل تبریزده چاپ اولدو. بو اثر 609جو ایلده قورتارمیش و داها اؤنملی بوراسی­دیر کی اونون شهر فورماسی دؤردلوکلردن عبارتدیر یعنی هم هیجا وزنینذه (11 هیجالی) و هم دؤردلوک اولموشدور. یوسف و زلیخا 2500 بیتدن عبارتدیر و بو دؤردلوکلرله باشلاییر:

مصر ایچره اولو ملیک واریدی

آنون آدی ملیک ابن دوغور ایدی

دوغوراوغلو اولو ملیک بیر دوش گؤردی

معبره تائیلینی سورور ایمدی.

 

معبره آیدیر: بوگون بیر دوش گؤردوم

دوشوم ایچره کنعانه وارور ایدوم

عاد قویوسو تگرا سینده یئدور ایدوم

گون حقیقت گؤیدن یئره ائنر ایمدی. . .

گؤرورسونوز کی بو دؤردلوکلرده اوچ مصرع بیر قافیه ­ده و دؤردونجو مصرع قاباقداکی دؤردلوکله بیر قافیه و ردیفده­دیر.

خواجه علی ابن خلیل الخوارزمی ­نین یاشاییشی حاققیندا چوخ آز معلومات واردیر و بیز اونون اؤز اثریندن یاشاییشینی چیخارا بیلریک. بو اثردن آلدیغیمیز معلومات بونو گؤسته­ریر کی اونون آدی علی اولموش، خراساندا یاشامیش، چوخلو مسلمان اؤلکه­ لری گزمیش، آنادیلینده شعرلریله شهرت قازانمیشدیر. یوسف و زلیخا اثرینی ده 609 جی ایلده قوجا چاغلاریندا یازمیشدیر. بئله ­لیکله حسن اوغلو 6جی عصرده یاشامیش و عزتلی بیر عؤمور سورموش و حؤرمتله قارشیلانمیش بیر انسان اولموشدور.

هله­ لیک. ساغ قالین.

***