اولدوزلار اله نیر - 7

حسین رزمی

زنگانین گؤرکملی و دیرلی گنج شاعیرلریندن بیری ده حسین رزمی دیر کی "یایلیم" و "قافلان" تخلوصلریله ادبی یارادیجیلیغینی داوام ائتدیریب. قافلان، 1349جی ایلده زنگان ایله میانا آراسیندا "قوشا بولاق" کندینده آنادان اولوب، بوی آتیب، یاشا دولموشدور. اؤزو دئمیشکن "ازل ایلهامیم آنا آذربایجانین یاشیل دونلو تارلالاری، ووقارلی داغلاری و حؤرمتلی خالقی اولوبدور. مجنونون لیلاسی، آشیق غریبین شاه صنمی، قوربانی نین پریسی و...اولورسا، منیم ده ازل عشقیم "وطن" اولوبدور".

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر - 6

دوکتور ایوب نوری زاده

سینیق بیر اوره یین دؤیونتوسویم،

زامان قولاغینا تانیش دئییلم.

یاشیلدیر اته گیم، باش آغارسا دا،

دیسکینمه یین گولوم، من قیش دئییلم...

.[1]

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر - 5

ماهنی زنگانلی

   آذربایجان چاغداش شعری گونو – گوندن دیرچه لیر، قول – قاناد آتیر و قاباریق شکیلده محکم آددیملارلا زامانیمیزی ایزله ییر. دوغروسو بودور کی آذربایجان ادبیاتی حاققیندا کئچیریلن 70 ایللیک بوغونتو – سیخینتی دیلیمیزی گئری ساخلاییرسا دا، گوجونو الدن آلا بیلمه میش و شاعیرلریمیزین، هابئله ادبیات هوسکارلارین سارسیدا بیلمه میشدیر. نهنگ شاعیرلریمیز، وار گوجلریله دیلیمیزی، شعریمیزی دیری ساخلامیش و زامان ایستک لرینه دوزگون جواب وئرمه یه چالیشمیشلار؛ بوگون بیر بالاجا ماجال تاپدیقدا، بیر آزجا فورصت اله کئچیردیکده شعریمیز پؤهره له نیر و هر یاندان گؤزه ل شعرلر اورتایا چیخیر. اؤزوموزو آلداتماییریق، هله چاغداش شعریمیز گون ایستک لرینه جاواب وئره سی دئییل، دونیا ادبیاتی ایله آیاقلاشا بیلمه ییر[1]، آنجاق گؤتوردویو آددیملاردان دا واز کئچمک اولماز. گله جه یین آیدین حرکتلری بوگونون شعرلریله آیاق توتور؛ شعریمیز بوتون  بشرییه ته اوز چئویرمه لی و بوتون اینسانلارلا دانیشمالیدیر. بئله بیر دوروما مالیک اولماق، بوگونکو ایسته گیمیزدن و شاعیرلریمیزین هومت و غئیرتیندن آسیلی دیر. شوبهه سیز بو اراده لی میللت، گله جه یین یازیسین اؤز ایسته یی تک یازاجاقدیر.

71.

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر 4

یاشار زنگانلی

رضا قاسمپور(یاشار زنگانلی) زنگانین ده یرلی، چالیشقان شاعیر، یازیچی و آراشدیریجی سی دیر. اومیو زنجان یاییلان گوندذن، بیر گون ده بو قزئته نی(نشریه نی) بوراخماییب، اؤز اثرلریله ادب هوسکارلارین جوشدوروبدور.

.

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر - 3

عبداله مرادی

ادبی آراشدیرما- آنا چینار کتابی

زنگانین گؤرکملی و باجاریقلی شاعیری عبداله مرادی "بالاش" تخلوصو ایله آذربایجان ادبیاتینا "آنا – چینار" آدلی اثرینی تقدیم ائتمیشدیر. بو کتاب، زنگانین تورکجه کتابلارین ان ده یرلیسی دیر. زنگاندا تورک دیلینده چوخلو کتابلار یاییلسا دا، "آنا چینار" اونلارین ان ده یرلیسی ساییلیر. بو اثر زنگان لهجه سیندن یوخاری قالخیبو ادبی دیلیمیزه قووشوبدور. شاعیر بورادا اؤز درین مفکوره سی ایله یاناشی آنایوردونا، ائلینه و دیلینه بسله دیگی محبتی تصویره آلیبدیر. او، بیر خالق شاعیری کیمی اؤز فرهنگینه، دیلینه و خالقینا آرخالانیر؛ بو زنگین مدنیت خزینه سیندن اؤز اثرلرینه اینجیلر سئچیب، شعرلری نین بئاینه دوزور. دوغرودان دا ایندییه قده ر زنگاندان بئله بیر شاعیرین چیخماسی معاصیر ادبیاتیمیزا یازدیغی اثرلر: بوقچا، خالق شاعیری، و آیری نئچه پوئما، عبداله مرادینی معاصیر ادبیاتیمیزین اؤنونده گئده ن شاعیرلر سیراسیندا گتیرمه یه امکان یارادیر.

  

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر- 2

اولدوزلار اله نیر

هوشنگ جعفری

هوشنگ جعفری زنگانین آدلی – سانلی گنج شاعیری کیمی تانینیر. حعفری، "آغ آتیم" کتابی ایله شهرت قازاندی؛ ایندی ایسه درین معنالی غزللری ایله، سؤز باخیمیندان یوکسک سویه لی شعرلریله زامانیمیزلا آددیملاییر. هوشنگ تکجه شاعیر یوخ، بلکه بیر ماهیر رسام کیمی ده تانینماقدادیر. هوشنگ، 1337جی ایلده ماهنشانین اوریاد منطقه سینده آنادان اولدو.   ابتدایی تحصیلینی اورادا بیتیره ندن سونرا زنگانا گلدی. مرحوم اوستاد یحیی نصیری یانیندا رساملیق اؤیره ندی. سونرا تهراندا اوستاد رحیم یوسف نوه سی یانیندا پرسپکتیو و آناتومینی اؤیره ندی. همان زماندا ائله تابلولار چکدی کی باخانلارین هامیسی آلقیشلاماقدا باشقا بیر ایش گؤره مه دیلر. هنر دونیاسی اونون اینجه روحونو دویغولاندیراراق شعره ساری چکدی. 1359 جی ایلده بیر سفره حادثه سینده عزیزلرینی – اشی و بیر بالاسی – الدن وئردی. صنعتکارین اینجه دویغولو اوره یی جوشه گلدی. داها رساملیق بومی اونون هیجانلارینی گؤترمه گه دار گلدی. بو زمان شعر ساحه سینده چالیشماغا باشلادی. چوخ آز زماندا شعرلری دیللر ازبری اولدو و شهرت قازاندی. بیرینجی شعر دفتری 1370 جی ایلده "آغ آتیم" عنوانیله زنگانا چاپدان بوراخیلدی و آز بیر زماندا بوتون کتابلاری توکندی.

ادامه نوشته

اولدوزلار اله نیر - عباس آقابابایی

عباس بابایی

قوجامان شاعیریمیز عباس بابایی 30 ایلدن آرتیقدیر کی یازیب – یارادیر. ایلک اؤنجه فارسجا دیوانی انقلابدان اؤنجه چاپا تاپشیریلمیش سا دا، ساواک الی ایله آرادان آپاریلیر. "گلیرم" شعر دفتری اونون انقلابدان سونرا کؤزه رمیش اوره یی نین کوللری دیر – کول یوخ، آلوولاری دیر.[1]

قوجامان شاعیریمیز عباس بابایی 30 ایلدن آرتیقدیر کی یازیب – یارادیر. ایلک اؤنجه فارسجا دیوانی انقلابدان اؤنجه چاپا تاپشیریلمیش سا دا، ساواک الی ایله آرادان آپاریلیر. "گلیرم" شعر دفتری اونون انقلابدان سونرا کؤزه رمیش اوره یی نین کوللری دیر – کول یوخ، آلوولاری دیر.[2]

 .

ادامه نوشته

تاریخ کوشانیان

امپراتوری کوشان

دولت بزرگ تورک

م.کریمی

   ظهور امپراتوری کوشانیان، واقعه ی مهمی در آسیای مرکزی به شمار می رود. منابع فراوانی در این باره در دست است. چینی ها آنان را با عنوان "کویی شو آنگ" می شناختند که بخشی از هسیونگ نوها یا یو اچی ها به شمار می آمدند. قدیمترین منبع در باره ی کوشانیان، گزارشی است از سرلشکر "پن یونگ" به امپراتور چین. این سرلشکر اوضاع نظامی کوشانها را ظبط کرده و از توان نظامی و آرایش استحکامات آنان خبر می دهد. این گزارش به سال 125 میلادی نوشته شده است. اما در کتب تاریخی می توان علاوه بر مورخان بزرگی چون هرودوت[1]، از تحلیل گران تاریخ آسیای مرکزی نیز نام برد و در کتاب های "تاریخ تمدن" "ویل دورانت" و "توین بی" نیز جای خاصی دارند. از این گذشته می توان دقیقترین اطلاعات در باره ی چگونگی و تمدن کوشانها به اثر سه جلدی "نگاهی به تاریخ جهان[2]" اثر ماندگار "جواهر لعل نهرو" که دارای برداشتهای صحیح و انسانی از تاریخ کوشانها را در بر دارد به دست آورد. بینش و دید انسانی یه سیاسی و عالم به فرهنگ و ادب بیش از یک مورخ در دنیای امروزی قابل وثوق است. خوشبختانه در این عرصه سازمان جهانی یونسکو نیز قدن جلو نهاده و با بکار گماردن بهترین متخصصان بی غرض دانشگاههای جهان، زمینه های پژوهشهای تاریخی را فراروی دانشمندان قرار داده و باز هم جای خوشحالی است که موسسه ی مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، ترجمه و نشر این آثار را به انجام رسانده است. در چند کتاب از این مجموعه با عنوان "تاریخ تمدن آسیای مرکزی" که تا امروز از چاپ 4 جلد آن باخبر هستم به این مساله پرداخته و دهان برخی یاوه گویان آریامهری ایران را بسته است.

  

---

[1] تاریخ تمدن های آسیای مرکزی، کتابی از یونسکو، ترجمه صادق ملک شهمیرزادی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، تهران، 1365.

[2] جواهر لعل نهرو، نگاهی به تاریخ جهان، تهران، 1366.

ادامه نوشته