سلطان حسین بایقارانین دیوانیندا سوز و دیل باخیمی

 

سؤز و دیل باخیمی

   حسینی بؤیوک و ده یرلی بیر شاعردیر. اونون تاریخی دوروموندان علاوه، دیل باخیمیندا دا اؤنملی یئر توتور. ادبیاتیمیزین گؤزه ل بیر چاغیندا قلم اله آلیب و دوغرودان - دوغروسونا، ده یرلی شعرلریله بیر دؤنوش نقطه سی نین یارانماسیندا اؤز دامغاسینی باسماغا نایل اولموشدور. حسینی نین دیلی ساده، آخیجی، گؤزه ل و اوره یه یاتان دیر. دیل ساده لیگی، گؤزه للیگی اونون بوتون شعرلرینده دالغالانیر. او، گؤزه للیگی موم کیمی اریدیب شعرلرینه تؤکور. بو آخیجیلیق گاهدان او قده ر دیر سانکی خلق دیلی دیر و دوغرودان دا خلق دیلینه یاخینلاشیر. اونون شعرلرینده گؤزه ل عباره لر، تشبیه لر، اصطلاحلار، ترکیب لر و ... ایله اوز اوزه گلیریک.

ادامه نوشته

سلطان حسین بایقارا عشق دونیاسیندا

عشق دونیاسی

سلطان حسین، حسینی تخلص سئچه رک، بیر عشق و سئوگی شاعری اولاراق، ادبیات تاریخیمیزده قالیر. حسینی، عاشقدیر و کؤنلونون معمور اولماسینی دیله ییر و بئله لیکله حرص و هوسی اوره کدن قازدیری:

ادامه نوشته

سلطان حسین بایقارا - هم سلطان هم شاعیر

 

شاعر لیک و سلطانلیق

   سلطان حسین بورادا بیر شاعر کیمی گؤز اؤنونه آلیریق. دوغروسو بودور کی او بیر سلطان دیر. بوتون سارای امکانلارینی الده ائده رک، عالم لر ، صنعتکارلار و شاعرلر جرگه سینی یارادان بیر سلطان و اؤزو ده بیر شاعر اولاراق بو امکانلاردان یارارلانان انسان دیر. شاعرلری تشویق ائدیب و اؤزو اوچون ده امکانلار و اردم الده ائتمه گه چالیشیر.

ادامه نوشته

سلطان حسین بایقارا (حسینی)

سلطان حسین بایقارانین شعری حاققینده

 

   تاریخی کتابلار، سلطان حسین بایقارا نین سلطنتی دورونون اولایلاری حقینده چوخلو معلومات وئریب و سلطانین یاشاییشی حقینده ده یازمیشلار. بو مورخلر اونون 35 ایللیک خدمتیندن اؤلکه آوادانلیغی باره سینده ده سؤزلر ایره لی سورموشلر. تذکره الشعرا، تحفه ی سامی، مجالس النفائس، مجمع الخواص کیمی تذکره لر سلطان حسین بایقرانین شاعرلیگینه اشاره ائدیب، شعرلریندن اؤرنکلر ده گتیرمیشلر. آنجاق بوگونکو گون ده اونون حقینده یلزیلار گئدیر. ایلک اؤنجه سلطان حسینین "بایقارا" لقبی اوزه رینده دایانماق گرهکیر. مجالس النفائس بو باره ده یازیر: " سلطان حسین میرزانین بؤیوک قارداشی "بایقارا میرزا" اونون تربیت و بؤیوتمه سینده چوخلو چالیشمیش و اونا گؤره ده اونون آدینی "سلطان حسین میرزا بایقارا آدلاندیرمیشلار.[1]

---

[1] مجالس النفائس، لطائف نامه، فارسجا ترجمه، تهران، ص127.

ادامه نوشته

تیمور تاریخی

    تیمورتاریخی

 

    امیر تیمور کوره کن و اونون اولادلاری، یوز ایلدن آرتیق ، یئر اوزونون گئنیش بیر ساحه سینده، گوجلو و امین بیر امپراتورلوق قوروب، تاریخ بویو گؤرکملی بیر ائتکی بوراخمیشدیر. امیر تیمور اؤز زمانه سی نین اولایلاریلا قورخونج بیر دؤور یارادیب، عینی حالدا صنعت، ادب و کولتورون گلیشمه سینده ده بؤیوک رول ایفا ائتمیشدیر. امیرتیمور، اون ایلدن قیسا بیر زماندا، اورتا آسیادان کیچیک آسیایا قده ر، گئنیش امپراتورلوق یارادیب، اونونلا برابر یوزلرله صنعت آداملارینی اؤز پایتختی اولان سمرقنده توپلاییب و زمانین علم و ادب مرکزینی یارادیر. او، 780 دان 807 ایللری آراسیندا اورتا آسیادان هندوستانا و اورادان مصره قده ر اوزانان اؤلکه لری اؤز حکومتی آلتینا گتیره رک بؤیوک و تایسیز بیر حکومت یارادیر.

ادامه نوشته

گوهر مراد - لال اویونو

اورمان

 

صحنه گئنیش بیر یولدور. تاماشاچیلارین اؤنونده اولان دووار داشدان دوزه لمیشدیر و بیر پوتوشقا دمیر میله لریله آز آرا ایله یئردن قویولموشدور. پوتوشقا دالیندا بیر ائو واردیر. گؤزه ل بیر اؤرتوک ائوین ایچینی تاماشاچیلارین گؤزوندن گیزله دیر.

***

ادامه نوشته

گوهر مراد - لال اویونو - 9

لال اویونو

گؤزله مه ده

 

میدانچا. بؤیوک بیر قاپی اوستونده بؤیوک میخلار، میدانچانین ساغیندا. بؤیوک بیر زنگی قاپی نین یانیندا دووارا چالیبلار. دؤرد کیشی، اوستو اؤرتولو تابوتلا سول طرفدن صحنه یه گیریرلر. گلیرلر، قاپی نیا قاباغیاندا دایانیرلار. زنگین قاباغیندا دایانان کیشی، الینی اوزالدیب زنگی سسلندیریر، نئچه آن گؤزله ییر. کیشی یئنه زنگی سسلندیریر. گؤزله ییرلر.بیر ده زنگی سسلندیریر. گؤزله ییرلر. خبر یوخدور. گئدیب تابوتو میدانچانین دیبینده، صحنه نین اورتاسینا قویورلار، سول طرفدن چیخیرلار.

 

ادامه نوشته

گوهر مراد - لال اویونو - 10

قویونون روحو (تینی)

 

بیر قویو و قویو یانیندا پاسگاه. قویونون آغزیندا بیر یاتاق قویموشلار. بیر آز حلقه لنمیش ایپ پاسگاهین دوواریندان آسیلی دیر. یاتاغین یانیندا بیر سو دولچاسی ، بیر آز داش و قویو قاپاغی، چوخلو تخته ایله خیرت – پیرت. 

ادامه نوشته

گوهر مراد - لال اویونو - 11

لال اویونو

شهادت

صحنه، اوزون بیر دالاندیر، کیمسه لر سولدان گیریب ساغدان چیخحیرلار. دووارین اوزه رینده – تاماشاچیلارین اوز به اوزونده، نئچه قویلاق باجاسینی آیاق اوسته قازیبلار، با باجالارین اوزونلوغو بیر عادی آدام بویوندادیر.

 

ادامه نوشته

گوهر مراد - لال اویونو - 12

لال اویونو

قوناقلیق

بیر داخما، اوچ دووار و بیر پالچیقلی تابان، اوچ قیسسا تخته قاپی اوچ دوواردا، بیر اوز – اوزه دیر، ایکیسی یانلاردا. اوتاق آراسیندا بؤیوک آغ سوفره آچیقدیر و سوفره ایچینده بؤیوک بیرق ارا علم یئره سانجیبلار. علمین چؤپونه بیر سالخیم اوزوم باغلاییبلار.

 

ادامه نوشته